Loverboys sneller pakken, slachtoffers beter helpen

Zorgtafel
De aanpak van loverboys (aangeduid als mensenhandelaren) gaat verder dan alleen de samenwerking tussen Openbaar Ministerie en Jeugdzorg. Zo komen sinds oktober vorig jaar in Rotterdam vertegenwoordigers van Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming, Prostitutie Maatschappelijk Werk, Stichting Mee, de gemeente Rotterdam, jeugdinstelling Horizon de Vaart en de politie elke maand bijeen rond de zogenoemde 'zorgtafel'.

Casus
Elk van de betrokken organisaties kan een casus indienen van een minderjarig slachtoffer van prostitutie. Om zo efficiënt mogelijk te werken, verloopt het meeste contact echter via e-mail. Afhankelijk van de aard en het karakter van de zaak wordt beslist bij welke instantie of organisatie de verantwoordelijkheid van de zaak ligt.

Landelijk invoeren
Het Rotterdamse zorgtafel-overleg moet landelijk worden ingevoerd, vinden voorzitter Herman Bolhaar van het College van procureurs-generaal en Ans van de Maat. 'Het stelt ons beter in staat zorg op maat te bieden en sneller een link naar mensenhandel te leggen als een meisje vermist is.'

Tientallen meisjes
Jaarlijks lopen tientallen meisjes uit instellingen weg, bleek onlangs uit de aflevering van 'Zembla' 'Verliefd, verkracht, vermist'. Zij vallen vaak (opnieuw) rechtstreeks in handen van loverboys. Ook lopen ze grote kans om in aanraking te komen met drugs en belanden ze, geestelijk hiertoe gedwongen, in de prostitutie.

Taskforce mensenhandel
'Niets doen is geen optie', zeggen zowel Bolhaar als Van de Maat. Om het nieuwe beleid gestalte te geven maakt Jeugdzorg de komende jaren ook deel uit van de taskforce mensenhandel, waarin de aanpak van arbeidsuitbuiting, seksuele uitbuiting en misstanden in de prostitutie centraal staat.

45 meisjes per jaar
Van de Maat erkent dat jeugdinstellingen vaak onvoldoende alert zijn geweest op de 'kritische momenten' dat mensenhandelaren toesloegen. 'Naast behandeling op maat is het noodzakelijk dat er ook strafrechtelijk iets gebeurt. Dat wordt vaak vergeten omdat onze aandacht vooral ligt op het beschermen van het meisje. Op jaarbasis zijn er 45 meisjes die weglopen uit jeugdinstellingen, die zich onttrekken aan onze bescherming, die we kwijt zijn. Dat kan niet. Wie zetten we vanuit onze organisatie precies in om deze meisjes boven water te krijgen en hoe motiveren wij hen om hulp te accepteren? Dat is de inzet.'

Harde en zachte kant
'We concentreren ons op de harde en zachte kant', zegt procureur-generaal Bolhaar. Van de Maat: 'Wij hebben ons teveel geconcentreerd op de zachte kant. Het is goed ons ook op de harde kant te concentreren.'

Aangiftebereidheid laag
Bolhaar erkent dat het juridisch vaak niet eenvoudig is om verdenkingen tegen als loverboys opererende mensenhandelaren 'één, twee drie bewijsbaar' te krijgen. Zo is vanwege schaamte onder slachtoffers de aangiftebereidheid laag. Juist hierom is het belangrijk dat medewerkers in jeugdinstellingen alert zijn op signalen.

Bolhaar: 'We brengen al veel meer van deze zaken voor de rechter. Er zijn meer zware veroordelingen en forse schadevergoedingen voor slachtoffers. Maar het blijft een heel complexe problematiek. Daarom is het ongelooflijk belangrijk om straf en zorg met elkaar te verbinden. Slachtoffers moeten uiteindelijk hun vaak vreselijke verhaal willen doen. Ze moeten zich hiervoor in een vertrouwde omgeving weten, gevrijwaard van angst en pressie. Zo kunnen we de daders aanpakken.'

Van de Maat: 'Wij hebben de ambitie, taak en opdracht om het aantal minderjarige meisjes dat uit instellingen wegloopt terug te dringen. Vraag is niet of dat kan, nee, het moet.'