Leert Martin Shkreli ons een lesje?

Shkreli (32) werd geboren in een arbeiderswijk in Brooklyn, als de zoon van een Albenees-Kroatisch migrantenpaar. Voor school wilde hij niet echt deugen, maar toen hij 17 was kon hij wel als stagiair aan de slag bij een hedgefund op Wall Street. Daar bleek hij al snel een wonderkind en binnen no-time werd hij een succesvol analist en durfbelegger. In 2006 startte hij zijn eerste eigen hedgefund. In 2009 begon hij samen met een vriend een tweede hedgefund, dat zich specialiseerde in investeringen in biotechnologie bedrijven die medicijnen ontwikkelden.

Turing Pharmaceuticals
In 2011 begon hij een eigen biotechnologie bedrijf, maar na een conflict met zijn Raad van Bestuur vertrok hij daar in 2014 als directeur. In februari 2015 zette hij een nieuw bedrijf op onder de naam Turing Pharmaceuticals. Met dit bedrijf werd hij in augustus 2015 wereldberoemd, maar vooral berucht, omdat hij de rechten op het medicijn Daraprim kocht. Daraprim is een medicijn tegen de zeldzame infectieziekte toxoplasmosis, die fataal kan zijn voor ongeboren kinderen en aidspatiënten. Enkele weken na de aankoop maakte hij bekend dat de verkoopprijs omhoog zou gaan van 13,50 dollar per pil naar 750 dollar.

Het kwam hem op een storm van kritiek te staan. Presidentskandidaten - van Hilary Clinton tot Donald Trump en iedereen daar tussenin - hekelden zijn handelswijze. Shkreli bleef er koel onder. 'Mijn investeerders verwachten van mij dat ik de winst maximaliseer', zei hij. Hij voegde er aan toe dat patiënten zonder ziektekostenverzekering de medicijnen voor één dollar per stuk zouden krijgen, en dat er met ziekenhuizen over korting zou worden onderhandeld. De enigen die er echt onder zouden gaan lijden waren de ziektekostenverzekeraars. En die worden betaald van de winsten van grote bedrijven. 'Ik ben een soort Robin Hood, ik steel van de Wallmarts.' Het te verdienen geld zou volgens hem worden gestoken in onderzoek naar nieuwe medicijnen voor zeldzame ziektes.

Wu-Tang Clan
????Bekijk hier de dreigvideo

De weerzin tegen Shkreli werd nog groter toen bleek dat hij in het najaar van 2015 ook de koper was geweest van een nieuw, uniek album van de New Yorkse rap groep Wu-Tang Clan.

De vooral in de jaren negentig van de vorige eeuw succesvolle groep had in 2014 bekend gemaakt dat ze een experiment ging doen: een nieuw album maken en dat per opbod verkopen aan de hoogste bieder. Die zou er vervolgens mee mogen doen wat hij of zij wilde. In 2015 was het dus zover en Shkreli bleek de anonieme koper, naar verluid voor twee miljoen dollar. Geheel volgens de afspraken mocht hij er mee doen wat hij wilde en hij had - vooralsnog - besloten om er helemaal niets mee te doen. Hij verklaarde bij het bekend worden van de deal, afgelopen december, zelfs dat hij nog geen eens tijd had gehad om naar de nummers te luisteren. Eerder had hij al eens zijn ongezouten mening gegeven over bekende Amerikaanse rappers in het algemeen: 'Die lui doen álles voor geld.' Hij kwam in een fitty terecht met Ghostface Killah, één van de rappers van de Wu-Tang Clan. Shkreli diende de rapper van repliek met een dreigvideo.

En of dat allemaal nog niet genoeg was werd Shkreli in december ook nog door Justitie aangeklaagd voor zeven gevallen van fraude, die hij zou hebben begaan met zijn hedgefunds.

Wellicht was die aanklacht er ook de reden van dat Shkreli zich onthield van commentaar bij een openbaar verhoor door een Senaatscommissie, op 4 februari jongstleden. Op iedere vraag die hem werd gesteld zei hij dat hij zich beriep op zijn zwijgrecht, op advies van zijn advocaat. Die zat achter hem en fluisterde hem dit advies ook in zijn oor toen één van de commissieleden hem een vraag wilde stellen over het Wu-Tang Clan album, hoewel dat helemaal niets met het Senaatsonderzoek te maken had.

Mengelmoes
Wie wél antwoorden gaf op vragen vanuit de commissie was Nancy Retzlaff, chef van de afdeling verkoop van Turing Pharmaceuticals. Zij herhaalde wat Shkreli al eerder ter verdediging van zijn beleid met Daraprim had gezegd: veel ziekenhuizen en patiënten hadden het medicijn met korting of gratis gekregen en van de winst die bij andere kopers werd behaald zou een groot deel naar onderzoek gaan. Kortom, zo concludeerde Kelefah Sanneh in het tijdschrift The New Yorker, 'het klonk als een mengelmoes van duizelingwekkend hoge prijzen, geheimzinnige bedrijfskortingen en hier en daar een goede daad - dat wil zeggen: het klonk niet zo heel anders dan hoe ons medische systeem altijd werkt.'

Fout systeem
????Artikel in The New Yorker  

In zijn artikel betoogt Kelefah Sanneh dan ook dat Shkreli waarschijnlijk helemaal niet zo'n inhalige farmaceut is. 'Een echt inhalige ondernemer blijft liever onbekend.' Sterker nog, volgens Sanneh toont Shkreli aan wat er fout is aan het systeem. 'Door te doen wat legaal is heeft hij ons aangetoond wat we zouden moeten veranderen.'