Kamervragen en antwoorden SP Uruzganmissie

Vragen van de leden Van Bommel en Poppe (beiden SP) aan de minister van Defensie over het ten onrechte straffen van een verkenningspeloton. (Ingezonden 26 januari 2010)  

1 Hebt u kennisgenomen van de uitzending van Zembla (Befehl ist befehl in Uruzgan)waarin gesteld wordt dat ten onrechte een verkenningspeloton is gestraft?  Ja. 

2 Was er volgens het vertrouwelijke rapport sprake van strafbare feiten? Indien ja, wat waren die strafbare feiten? 
De Koninklijke Marechaussee heeft deze zaak in opdracht van het Openbaar Ministerie onderzocht. Uit dit onderzoek bleek dat er geen sprake was van strafbare feiten. 

3 Wat wordt bedoeld met "niet adequaat en ongepast handelen"?

Het is de verantwoordelijkheid van de commandant ter plaatse om maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn voor het goed functioneren van zijn eenheid. Nadat was vastgesteld dat er geen sprake was van strafbare feiten, heeft de commandant van de TFU een huishoudelijk onderzoek uit laten voeren. Op grond van dat onderzoek is geconcludeerd dat in enkele gevallen niet adequaat en ongepast is gehandeld. Vervolgens zijn maatregelen genomen, waaronder het repatriëren van twee kaderleden en het elders tewerkstellen van elementen van het verkenningspeloton.  

Een repatriëring is geen strafmaatregel. Wel is het een besluit in de zin van de Algemene Wet Bestuursrecht, waartegen bezwaar mogelijk is. Eén van de kaderleden heeft bezwaar aangetekend. Na het bezwaar is het besluit aangepast. De in het besluit vermelde grond voor repatriëring is veranderd van ‘disfunctioneren’ naar ‘verstoorde verhoudingen’. Tegen het aangepaste besluit is beroep aangetekend. De bestuursrechter zal dit beroep beoordelen. 

4 Bent u bereid het rapport naar aanleiding van het op non-actief stellen van een verkenningspeloton in Uruzgan in september 2008 aan de Kamer te verstrekken, desnoods vertrouwelijk? Indien nee, waarom niet? 

5 Deelt u de mening dat er sprake is van een botsing tussen kaderdiscipline en het toestaan van vakbekwame inspraak, ook onder moeilijke omstandigheden? Indien nee, waarom niet? 

7 Klopt de indruk dat er sprake was van een enorme werkdruk die enkele kaderleden tot huilbuien dan wel een zenuwinzinking bracht? Wat was de oorzaak van deze spanningen?

 Het rapport van het huishoudelijk onderzoek is ‘personeelsvertrouwelijk’. Om deze reden kan het niet ter beschikking worden gesteld. Om dezelfde reden zal bovendien niet worden ingegaan op de situatie van en personele maatregelen tegen individuele militairen.  

Zoals gemeld in het besluit na bezwaar was er na het incident sprake van verstoorde verhoudingen, waardoor geen normale communicatie mogelijk bleek. Vervolgens heeft de hogere commandant vastgesteld dat de eenheid onder die omstandigheden en op dat moment niet inzetbaar was.  Overigens is duidelijk dat een uitzending naar Afghanistan, en in het bijzonder de deelname aan gevechtshandelingen, een zware fysieke en psychologische belasting vormt. Daarom is er veel aandacht voor personeelszorg, zowel tijdens als na de uitzending. Ook de leidinggevende kwaliteiten van officieren en onderofficieren zijn voor de beleving van de uitzending van belang. Bij normale verhoudingen tussen leidinggevenden van verschillende niveaus ondersteunen zij elkaar. 

6 Waren een gebrek aan goede uitrusting en te weinig inlichtingen de oorzaken van gevraagd uitstel voor het uitvoeren van de missie van het verkenningspeloton? Zo ja, hoeveel tijd was er nodig geweest deze problemen op te lossen? 

Er was geen sprake van een gebrekkige uitrusting. Het is de taak van een verkenningspeloton om inlichtingen te verzamelen. Daarbij is een goede voorbereiding, waaronder het verwerken van alle beschikbare informatie, uiteraard van belang. Binnen het verkenningspeloton was men van mening dat meer voorbereidingstijd gewenst was. Het verkenningspeloton heeft 48 uur uitstel gevraagd en 24 uur uitstel gekregen.