Kamerdebat over de Q-koorts epidemie

Het vorige kabinet had doortastender moeten optreden bij de bestrijding van de Q-koortsepidemie. Dat zei minister van Volksgezondheid Edith Schippers (VVD) woensdag in de Tweede Kamer tijdens het debat over het rapport van de commissie die de aanpak van de Q-koorts onderzocht. "We hebben het te veel op zijn beloop gelaten, dingen hadden beter gekund."

De belangrijkste conclusie van het advies, dat al in november werd gepubliceerd, is dat de bestrijding van de Q-koorts pas laat op gang kwam door onenigheid tussen het ministerie van Landbouw en het ministerie van Volksgezondheid. De departementen kwamen pas in 2009 in actie, twee jaar na het uitbreken van de ziekte.

Als het aan de Partij voor de Dieren (PvdD) ligt, komt er een overheidsfonds voor dierziekten die ook mensen ziek kunnen maken. Geitenhouders zullen daaraan moeten meebetalen. Tweede Kamerlid Marianne Thieme doet dat voorstel vandaag tijdens het Kamerdebat over de aanpak van de Q-koorts.

Het lijkt niet door te dringen tot de regering dat dierziekten moeten worden bestreden door het ministerie van Volksgezondheid de leiding te geven en door de intensieve veehouderij aan te pakken. Dat zegt Kamerlid Linda Voortman (Groenlinks) woensdag in het Kamerdebat over de Q-koorts.

Volgens Voortman moet het ministerie van Volksgezondheid de leiding krijgen om uitbraken van gevaarlijke dierziekten te bestrijden.

“Met meer doorzettingsmacht kan dat ministerie de leiding nemen bij de bestrijding van dierziekten. De commissie Van Dijk die vorig jaar onderzoek heeft gedaan naar de Q-koorts heeft dit ook voorgesteld. Helaas wil dit kabinet dat niet doorzetten om de boerenlobby maar niet voor het hoofd te stoten”, zegt Voortman.

Commissie van Dijk
Deskundigen onder leiding van Gert van Dijk lichtten de aanpak door en kwamen tot de conclusie dat de regie ontbrak en dat doortastender had kunnen en moeten worden opgetreden. Maar Van Dijk durfde niet te zeggen of de Q-koortsuitbraak dan ook anders was verlopen. De verantwoordelijke bewindslieden minister Edith Schippers (Volksgezondheid) en staatssecretaris Henk Bleker (Landbouw) hebben al erkend dat hun ministeries eerder hadden moeten signaleren dat de regio hulp nodig had bij de Q-koortsuitbraak.

Eerder schreef het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer dat het de aanbevelingen van de commissie-Van Dijk, die het Q-koortsbeleid in Nederland heeft onderzocht, overneemt. Maar een belangrijke aanbeveling van de commissie om de Voedsel en Waren Autoriteit los te maken van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie wordt niet overgenomen.

Het rapport van de commissie Van Dijk stelt duidelijk dat vanwege privacyafwegingen belangrijke informatie voor de GGD is achtergehouden, terwijl bestrijding van de besmettingsbron noodzakelijk was om de Q koorts epidemie te beteugelen. De commissie van Dijk spreekt van een ernstige situatie. Het kabinet betwijfelt die conclusie.

Conclusies
De belangrijkste conclusies van de commissie, en de reactie van het kabinet daarop, zijn:

De overheid had doortastender moeten optreden. Al kan niet met zekerheid worden gezegd dat de uitkomst en het ziektebeloop dan anders was geweest. Het kabinet onderkent deze constateringen volledig en trekt hieruit lessen voor de toekomst.

De samenwerking tussen humaan en veterinair deskundigen is cruciaal. Er zijn inmiddels stappen gezet om dit te verbeteren. Dit zal de komende jaren verder worden uitgebouwd.

De overheid had transparanter moeten zijn. Door dilemma's en onzekerheden niet te delen met patiënten, burgers en boeren, is juist meer onzekerheid en onrust ontstaan. Het kabinet deelt de conclusie. In de toekomst zal de sector structureler worden betrokken.

Het Rijk had de regie bij de bestrijding van Q-koorts eerder moeten overnemen van de regio. Bij een volgende uitbraak van een infectieziekte wordt samen met de regio bekeken of die de bestrijding aankan.