GGZ Oost Brabant: geen behandeling voor patiënt met autisme en verslaving

Hanegraaf doet zijn uitspraak in een interview met ZEMBLA over Martijn (23), een patiënt van GGZ Oost-Brabant die twee jaar lang onder de hoede van deze kliniek is geweest. Martijn heeft Asperger, een  ernstige vorm autisme die, gecombineerd met zijn drugsgebruik, heftige psychosen tot gevolg heeft.

Als Martijn op 20-jarige leeftijd totaal verward en zwaar psychotisch langs de snelweg loopt, is voor zijn moeder de maat vol. Ze is radeloos en wil dat Martijn gedwongen wordt opgenomen in een GGZ-kliniek. Maar de GGZ vindt de situatie aanvankelijk niet ernstig genoeg. Bovendien wil de GGZ psychiatrische patiënten tegenwoordig zoveel mogelijk ambulant behandelen, oftewel thuis. 

Maar als Martijn thuis begeleid wordt door een GGZ-team, gaat het van kwaad tot erger. Hij valt zomaar mensen lastig op straat en is agressief. Dan wordt Martijn gedwongen opgenomen bij GGZ Oost Brabant, omdat hij een gevaar voor zichzelf en zijn omgeving is.
Over het verblijf van Martijn bij GGZ Oost Brabant zegt Hanegraaf: ' Wij zijn onvoldoende toegekomen aan het behandelen van zijn autisme. Wij zijn geen klinische afdeling om autisme te behandelen.'

Ook wijst Hanegraaf op de tekortkoming binnen GGZ Oost-Brabant waar het gaat om het behandelen van Martijns drugsverslaving: ' Daar kunnen we wel wat mee, maar tot op beperkte hoogte. Als het een groot deel van de problematiek wordt, dan hebben we daar de ketenpartners (verslavingszorg, red) voor nodig .'

Maar de verslavingszorg kan alleen iets aan de verslavingsproblematiek doen en niets aan het autisme. ' Dus dat is ook té complex voor die setting,'  zegt Hanegraaf.

Geen maatwerk
' En dan is de realiteit dat iedereen met de handen in het haar zit,'  zegt GGnet-bestuurder Kees Lemke in ZEMBLA. Volgens Lemke staat de casus van Martijn niet op zichzelf. Patiënten met meervoudige problemen komt hij dagelijks tegen in zijn eigen psychiatrische instelling. ' Je ziet dat als er meerdere problemen op elkaar gestapeld worden, de standaardbehandeling niet werkt. De GGZ levert nog onvoldoende maatwerk ,' aldus Lemke.

Ook geneesheer-directeur Hanegraaf van GGZ Oost-Brabant erkent dat de GGZ te kort schiet bij de behandeling van patiënten met meervoudige problematiek: ' Complexe casuïstiek, waar meerdere dingen spelen,'  zegt Hanegraaf, ' Dat vergt nog aandacht binnen de GGZ .'

'Allang weggehaald'
Dat de kliniek erkent Martijn niet voor zijn stoornis en verslaving te kunnen behandelen, blijkt ook uit e-mails tussen zijn moeder en een psychiater van de instelling die ZEMBLA in bezit heeft. De psychiater schrijft: ' Wij kunnen Martijn niet de beste begeleiding bieden die hij nodig heeft. Dat weten we allemaal. Wij hebben eenvoudigweg deze mogelijkheden niet.'

In een door de moeder van Martijn opgenomen gesprek tussen haar en een verpleegkundige van de kliniek zegt de verpleegkundige: ' Als het mijn kind was geweest, had ik het allang hier weggehaald. Dit is geen autismeafdeling. Ik zou hem hier niet laten.'

Alleen stabiliseren
Volgens geneesheer-directeur Henk Hanegraaf ligt de nadruk bij een patiënt met ernstige psychosen niet op het behandelen van de stoornis, maar in eerste instantie op het stabiliseren van de patiënt: 'Belangrijk in dit soort situaties is dat je het beeld waarin de patiënt verkeerde, probeert te stabiliseren. Rust probeert te creëren, te maken dat de patiënt weer in een duidelijke structuur komt.'

'Doelmatig failliet' 

Van Os bepleit, samen met vier andere wetenschappers, een rigoureuze verandering van de GGZ. Volgens hem moeten de bestaande GGZ-instellingen worden afgebouwd. In plaats daarvan krijgt iedere woonwijk een laagdrempelige GGZ-voorziening. Daar staan deskundigen dag en nacht klaar om als dat nodig is patiënten  thuis, direct psychiatrische zorg te verlenen.