Op pad met Menno Bentveld: On-Nederlands

Met de grote hoogteverschillen en kalkrijke riviertjes is het Zuid-Limburgse heuvellandschap volgens Menno uitzonderlijk mooi. "Wij westerlingen staan er telkens weer van versteld, maar voor Limburgers is het doodnormaal en net zo Nederlands als een Bossche bol of een Waddeneiland." Voor de Varagids schrijft Menno iedere week een introductie bij de aflevering van Vroege Vogels TV.

Lees hier de volledige column:

On-Nederlands mooi! Een uitdrukking bedoeld als compliment, maar volgens mij slechts gebruikt door Randstedelingen en dan vooral het westelijke richeltje ervan. Kom ik vandaan, sorry. On-Nederlands mooi, iets dat me in Drenthe, Overijssel of Limburg altijd dreigt te ontvallen, ware het niet dat mijn huisgenoot (een onversneden Achterhoekse) me ooit aan het verstand bracht dat dat een oliedomme en egocentrisch-Hollandse uitdrukking is. Net zoiets als in Termunterzijl uit de auto stappen en tegen Groningers verzuchten: ‘prachtig hier, maar wat een eind rijden!’ (Hoezo? Voor ons is het heel dichtbij). Niet doen dus.

Overigens gaf diezelfde huisgenoot mij, Leidenaar en hartstochtelijk 3 oktober vierder, ook een lesje Tachtigjarige Oorlog. Waar dat gelazer met die Spanjaarden in de Sleutelstad al na het Ontzet van 1574 achter de rug was en die hele Tachtigjarige Oorlog voor ons dus slechts zes (!) jaar duurde, ging de rampspoed in het oosten en zuiden van ons land daadwerkelijk 80 jaar verder. Waar bij ons de Gouden Eeuw en geboorte van Rembrandt volgde, holadiee- werd dáár een kleine eeuw gevochten, gemoord en gebrandschat om dat handjevol feestvierders in het Westen een potje te verdedigen… Namens de 3 October Vereeniging: nog bedankt daarvoor, kom vooral eens hutspot eten in Leiden. Maar dit terzijde.

Goed. Ik besef dus dat ik op mijn woorden moet passen als ik losga over de uitzonderlijke schoonheid van Zuid-Limburg, zoals buurtschap Cottessen. Dat heuvellandschap, dat duizelingwekkende hoogteverschil! Die enorme soortenrijkdom van planten en dieren, veroorzaakt doordat het ene stukje hooiland tientallen meters lager ligt dan het andere stukje bos. Dat er een kalkrijk riviertje kan stromen, diep verstopt in het dal, waar het altijd duister en klammig is, terwijl een minuut verderop een bosrand ligt te stomen in de zon. Ik weet het, ik weet het: voor Limburgers doodnormaal en net zo Nederlands als een Bossche bol of een Waddeneiland, maar wij westerlingen staan er toch telkens weer van versteld.

Vaak volgt er dan ook nog een moment waarop we tijdens de koffie met de boswachters vrienden proberen te maken door te zeggen dat wij de Limburgse vlaaien zo lekker vinden en dat we ook in Zuid-Holland helemaal verzot zijn op hun heerlijke baksels. Zodra zij dan doorhebben dat wij Multivlaai bedoelen volgt er altijd een beleefde stilte waardoor wij snappen dat we alwéér iets verkeerds hebben gezegd.

Op zo’n moment hou ik dan maar wijselijk mijn mond, laat mijn blik glijden over het kalksteenlandschap, de beboste glooiingen, de hoge populieren zwaar van de maretakken, de schuine graslandjes doorsneden met wissels van dassen en reeën. En kijk ik uit naar het moment dat ik weer in het westen ben en zonder blikken of blozen, in hoekige maar oprechte superlatieven de formidabele pracht van het zuiden mag bezingen. Het is een pokkeeind rijden, zeg ik dan, buiten gehoorsafstand van mijn huisgenoot, maar mensenkinderen wat is het er mooi!

Kijk zondag 9 november om 19.25 naar de aflevering over Cottessen op NPO2!