Hete kokkels op het wad

De hoge temperaturen hebben onder andere grote gevolgen voor het zeeleven. Zo maakt marien bioloog Katja Philippart van het NIOZ zich zorgen over de kokkels in de wadbodem. Met 18,5 graden was afgelopen maand de warmste juni die sinds 1861 is gemeten in de Waddenzee. Sowieso sneuvelt in de zeeën en oceanen het ene na het andere warmterecord. 

Schelpdieren als de kokkel zijn koudbloedige dieren. Dat betekent dat ze meer energie verstoken als de omgeving warmer wordt. Bovendien proberen kokkeltjes ook aan de warmte te ontsnappen als het té wordt. Ook dat kost energie. Met andere woorden: hoe warmer het wordt, hoe meer voedsel een kokkeltje nodig heeft. Maar als dat voedsel er niet is, gaan de schelpdieren op hun reserves interen.

In de afgelopen zes jaar zaten maar liefst vijf extreem warme jaren voor de Waddenzee. In die jaren zagen onderzoekers enorme hoeveelheden dode kokkels op de droogvallende wadbodem en op het water. "Kokkels sterven vertraagd", weet Philippart. "Blijkbaar kunnen de schelpdieren de hoge temperaturen wel een tijdje hebben, maar na een aantal weken zijn de reserves op en zie je grote hoeveelheden lege schelpen op de wadbodem. De diertjes zelf drijven dan dood op het water, want anders dan bijvoorbeeld een mossel, laat een dode kokkel meteen los van de schelp."

Philippart is niet direct bang dat de kokkel uit de Waddenzee zal verdwijnen door de toenemende hitte. "Toch kan die verhoogde sterfte wel grote gevolgen hebben", denkt zij. "Als de oudere kokkeltjes sterven, komt er meer ruimte voor jonge dieren. Maar als de kokkeltjes per saldo kleiner worden, zullen vogels of vissen die van deze schelpdieren leven dat wel merken. Wat doet dit bijvoorbeeld met de kanoeten, die in voor- en najaar in de Waddenzee komen bijtanken op de trek?", zo vraagt zij zich af. "Al met al vind ik dit wel heel confronterend allemaal. Je ziet de gevolgen van de klimaatverandering gewoon voor je ogen gebeuren."