Honderdduizenden spreeuwen dansen boven het riet

Let op: mocht het bovenstaande filmpje niet afspelen, klik dan hier!

Het is misschien wel een van de meest indrukwekkende natuurfenomenen van ons land: de spreeuwendans. Vanaf de herfst, na de broedtijd, verzamelen spreeuwen zich tijdens zonsondergang in enorme groepen om samen te gaan slapen. Fotograaf Erik Hijweege maakte er een bijzondere fotoserie van, die nu te zien is in Natuurmuseum Fryslân.

"Kijk, dit is een hond" laat Hijweege enthousiast zien. Hij heeft de foto's zo gekozen, dat de vorm van de zwerm lijkt op een ander dier. "En hier, een konijn. En kijk daar, zie je de roofvogel".

Duizenden spreeuwen vliegen samen om zo minder kwetsbaar voor roofvogels zijn. Zodra er een roofvogel in de buurt is, gaat de groep dit soort vormen maken. "Dat is het voordeel van fotografie ten opzichte van film: je kunt zo'n heel kort moment vastleggen, precies wanneer er een vorm ontstaat."

"Dit is misschien wel de grootste slaapplaats van Nederland," legt Jip Louwe Kooijmans uit, wanneer we de Houtwiel bezoeken. Dit waterrijke gebied ligt tussen de weilanden ten oosten van Leeuwarden. Er staat veel riet en het landschap is open. Elke avond rond zonsondergang komen spreeuwen vanuit het hele oostelijke deel van de provincie hierheen om samen te slapen. "Dat doen ze dus voor de veiligheid, maar het heeft ook een sociale functie." 

We kregen veel video’s binnen van indrukwekkende spreeuwenzwermen en hebben er een compilatie van gemaakt! De beelden zijn gemaakt door Marinus de Keijzer, Henk Blaak, Jort Landman, Appeleva, Emmy van Vliet, Els Baars, Camtimmerpoublon en Rik van der Linden.

"Je moet geduld hebben." Hijweege, bekend van zijn foto's van stormen, legt uit dat je niet elke avond beet hebt. "Bij het stormchasen krijg ik informatie van de weersatelliet, dan weet ik precies waar de storm raast. Bij spreeuwenzwermen weet je dat niet". En dan komen er steeds meer plukjes spreeuwen aanvliegen. Die voegen zich samen tot een enorme zwerm. "Dit zijn er meer dan 400.000" zegt vogelonderzoeker Louwe Kooijmans. 

Het is moeilijk te zeggen hoeveel van dit soort slaapplaatsen er zijn in ons land. “Er zijn natuurlijk overal in Nederland wel kleinere groepjes die bijvoorbeeld in een boom slapen in de stad. Maar dit soort hele grote slaapplaatsen, die zijn wel heel bijzonder." zegt Louwe Kooijmans.

Sovon Vogelonderzoek houdt die slaapplaatsen nauwlettend in de gaten middels slaapplaatstellingen. Dat is handig, want overdag zijn vogels dun verspreid over het land om hun voedsel te zoeken. Als ze dan 's avonds allemaal samenkomen, is het heel makkelijk om ze dan te tellen. Daar komt nog bij dat natuurgebieden ook als doel hebben dat ze een slaapplaats zijn voor veiligheid van vogels. "Als je dus ziet dat er ergens een grote slaapplaats is, weet je of het natuurgebied aan zijn eisen voldoet. "