Dolf Jansen: Zuwe

Op een mooie polderweg reed columnist Dolf Jansen langs een bordje waar 'Westbroeker Zuwe' op stond. Wat het eerste deel betekent, wist hij wel. Maar wat is Zuwe? "Het klinkt naar gras en water, naar zompig en groen."

Lees hieronder de gehele column:

Ik bevond me onlangs op mijn Elliptigo, dat mag u straks na tienen even googelen, maar als ik u zeg dat het eigenlijk een crosstrainer is die niet meer in de gym staat, maar verwerkt is in een stevig frame, inclusief versnellingen en een puike rem, en dat de voortbewegings-energie volledig uit de benen komt – de armen heen en weer bewegen zou gezien het hoge stuur in je handen fatale gevolgen kunnen hebben, of toch in elk geval de route op een werkelijk krankzinnige manier beïnvloeden – dan zou het zomaar kunnen dat u genoeg weet. Of u heeft me ergens rond Utrecht, Hilversum of Zeist weleens langs zien sjezen op dat felgroene ding, dan weet u dus nu, achteraf: dat was Dolluf onder die helm.

Ik kwam, onlangs, maar dat zei ik al, op een mooie polderweg die niet echt specifiek ergens heengaat, langs een bord met Westbroeker Zuwe. Het eerste deel van die aanduiding begreep ik, een kwartier eerder was ik door de nederzetting vernoemd naar de Vara-discjockey, kroegbaas en luidkeels-politicus gereden. Natuurlijk, het kan ook dat de man van Wat is Waarrr? Vernoemd is naar het dorp, maar u voelt zelf ook wel dat dat verhaal een stuk minder leuk is om te vertellen. Dan is het eenvoudiger te onthouden dat collega uit diezelfde jaren Spijkerman een hoop voorvaderen had met een ernstig dikke duim. Ze sloegen geregeld mis, blijkt namelijk uit de overlevering.

Maar nu terug de natuur in, daar is dit het tijdstip voor.

Zuwe.

Zuwe. Ik kende het woord niet, maar het klinkt naar gras en water, naar zompig en groen. En als ik naar links keek, naar het land achter het genoemde bordje, was dat wel zo’n beetje wat ik zag, grasland, weiland, water, hier en daar een koe ook. Ooit was mijn dochter zes en zat ze op haar school het Kofschip in groep 3 in de koeienklas, alles in de klas had de zwart-witte bekleding van dat prachtige beest. Het deed me alleen maar meer van haar houden. Waardoor het me ook alleen maar meer pijn doet als ik weer eens lees over de omvang van koe en uiers tegenwoordig, de megamelkproductie, het weghalen van de kalveren, en natuurlijk het einde in de slachtfabriek.

Sorry, zuwe, daar had ik het over. Mijn gevoel was dat het over het soort landschap gaat, het groene, het drassige, het moerassige zelfs als de regen aanhoudt. Het soort landschap en ondergrond dat zompige geluiden voortbrengt als je er op je topkwaliteit rubberlaarzen doorheen banjert. Omdat je bij elke stap een beetje verdwijnt in de drassigheid, en je dus ook elke keer weer – sjjjlllllp sjjjlllllp sjjjlllllp – moet lostrekken. Heel soms lukt dat iemand niet, die verdwijnt dan in de genadeloze veengrond, en krijgt later een bermmonumentje op de plek waar hij het laatst stevige grond onder de groene laarzen had. Zoals mijn Ierse grootmoeder vroeger bij elke kerk of begraafplaats die we passeerden even een kruisje sloeg, maak ik bij elk bermmonumentje in drassig gebied even respectvol een sjjjlllllp-geluid.

Op de middelbare school had ik een tijdlang best moeite met het onderscheid maken, en onthouden vooral, tussen savanne en steppe en toendra en prairie, hoewel het goed zou kunnen dat ik die laatste niet uit een aardrijkskundeboek in de tweede klas Atheneum haalde, maar uit een Lucky Luke. Oke, savanne kan ik tegenwoordig wel plaatsen, maar wanneer een steppe een toendra is, of juist niet, geen idee. Oftewel, ik ben blij dat wij er, zo’n 47 jaar geleden, niet ook nog een zuwe bijkregen.

Dat blijkt trouwens ook terecht, want toen ik me gisteren even verdiepte - ik weet zoals u weet heel veel, maar zeker zoveel ook niet – bleek zuwe ‘een looppad door moerasland’ te zijn. Of eventueel ‘een dijkje dwars op een hoofddijk’, in vergelijkbaar landschap. Het zou kunnen dat het looppad als het zin heeft zomaar eerder-genoemde sjjjlllllp-sjjjlllllp-geluiden voortbrengt, maar omdat ik op deze buiten-crosstrainer was heb ik me er niet aan gewaagd.

Prettige zondag!