Begijn Le Bleu: De smartlap van de wulp

Als columnist Begijn Le Bleu de bestaansreden van de wulp zou moeten verantwoorden, zou hij beginnen met zijn bek: "dun en gekromd als een nieuwe maan. Er is geen andere vogel in ons land wiens bek zo uniek geschapen is." Zijn roep is een smartlap die hem regelrecht naar de keel grijpt.

Lees hier de volledige column:

Dat het niet goed gaat met onze biodiversiteit, hebt u ongetwijfeld al vaker gehoord in Vroege Vogels. De wetenschap bevestigt het met behulp van alle middelen die ze tot hun beschikking hebben: onze natuur verliest terrein. Deze feiten leveren ook bewijs aan de politiek dat onze leefomgeving dringend aandacht vraagt.

Steeds meer ecologen tonen bovendien aan dat investeren in natuur ook economisch rendeert, want naast de politiek moeten we ook de economische sector overtuigen van het nut van al dat gekwaak en gekwetter.

Maar voor je het weet, wordt de natuur een cursus van 150 pagina’s. Punt uit. De natuur wordt gereduceerd tot een zuivere wetenschapskwestie. Wetenschap wordt dan wel eens een geloof. Als ik tijdens een wandeling een weetje vertel dat begint met de zin: ‘wetenschappelijk onderzoek heeft bewezen dat…’ beginnen veel deelnemers al instemmend te knikken. Als de wetenschap het zegt zal het wel waar zijn. Ik ben bang dat als ik ooit zou zeggen dat wetenschappelijk onderzoek heeft bewezen dat André Hazes een onecht kind is van de Zangeres zonder Naam en Napoleon Bonaparte er mensen me zouden geloven. Ook al vind ik de combinatie goed geslaagd, gezien de zangkwaliteit van de zangeres en de kleine gestalte van Napoleon.

Maar mijn punt is dat er ook andere domeinen broodnodig zijn om daadwerkelijk tot actie over te gaan om onze natuur meer ruimte te geven.

Neem nu een weidevogel als de wulp. U kent hem ongetwijfeld wel, de grootste steltloper van de Lage Landen. De broedpopulaties van deze soort zijn in vrijwel alle Europese landen de afgelopen decennia gekrompen. Belangrijkste oorzaken zijn het van geschikt broedgebied, onder andere door bebossing en het uit productie raken van agrarisch grasland. Sinds 2017 staat de wulp op de Nederlandse rode lijst. Vergeleken met 1990 is de Nederlandse populatie gehalveerd.

Dit zijn cijfers waar uren werk in gekropen zijn, met de hoop dat ze tot vruchtbare oplossingen leiden om de wulp van de rode lijst te schrappen.

Maar er gloort nog meer aan de horizon. De wulp is namelijk meer dan een cijfermatige benadering. Als ik de bestaansreden van de wulp zou moeten verantwoorden, zou ik beginnen met zijn bek: dun en gekromd als een nieuwe maan. Er is geen andere vogel in ons land wiens bek zo uniek geschapen is, de kluut even buiten beschouwing gelaten. Op het eerste gezicht is er niet veel te zien aan deze bruine vogel, die op lange stelten peurt in een bevroren akker. Maar terwijl ik in de kou mijn adem als een rookpluim zie veranderen, spreidt de vogel even zijn vleugels en laat zijn roep horen: een smartlap die regelrecht naar de keel grijpt.

En wat nog het mooiste is? De stilte tussen twee roepen door. De spanning en het verlangen in dat moment, voor hij een volgende tearjerker laat horen die drijft op de winterse stilte, is een ervaring om te beleven. Een verwondering die niet te vatten is. Het is muziek die desolaat klinkt, die je hart even doet opspringen, maar ook breekt.

Zou deze roep voor de dames en heren politici en economen ook bewijs zijn om de natuur ruimschoots kansen te geven? Ze zullen het misschien niet onmiddellijk toegeven maar volgens mij wel, want verwondering roept respect op, en uit dat respect volgt vanzelf zorg.