Zomergasten (1): Özcan Akyol

De eerste Zomergast van het seizoen is Özcan Akyol. Collega-schrijver én vriend van het eerste uur Robert Vuijsje over waarom Eus ‘ja’ zei tegen juist dit programma.

Toen ik voor het eerst hoorde over Özcan Akyol opereerde hij nog onder de artiestennaam Osman Yetkin. Het lijkt nu moeilijk voor te stellen, maar dit is een waargebeurd verhaal. Bijna vijftien jaar geleden bestond in Nederland kortstondig het tijdschrift Park. Daarin hadden ze een rubriek genaamd ‘Pitch in het park’, waarbij een gearriveerde kunstenaar een onbekend jong talent mocht aanbevelen uit hetzelfde vakgebied. In de rolverdeling van 2012 was ik de ervaren romanschrijver en Özcan Akyol de nog niet gedebuteerde debutant.

Uit mijn tekst van destijds over het onbekende talent: ‘Ik wist toen nog niet dat hij met een roman bezig was. Inmiddels heb ik enkele premature eerste pagina’s mogen lezen en die bevestigen mijn voorgevoel.’ In de tekst die ik had gemaakt noemde ik zijn naam niet, ik schreef over ‘hij’. Maar ik had zijn naam natuurlijk wel doorgegeven aan de redactie en hij stond ook paginagroot op de foto die speciaal voor Park was gemaakt door sterfotograaf Roger Neve. Die foto van Eus, staand in een steeg op de Amsterdamse Wallen met een fles whisky in zijn hand, kwam later nog achterop een van zijn boeken terecht.

Het enige probleem: dit jonge talent was nog zo onbekend dat hij in Park voor het eerst aan het grote publiek werd gepresenteerd als Osman Yetkin. Het was niet zo dat ze ter redactie één letter fout hadden gespeld, wat in Nederland kan gebeuren met een naam als Özcan Akyol. Nee, in het blad werd consequent een volledig verkeerde naam genoemd.

Zoals dat gaat, er kwam nooit opheldering over de mysterieuze oorsprong van deze stommiteit. Vanuit zijn uitgeverij, Prometheus, werd een rectificatie geëist. Was er eindelijk wat publiciteit voor de debutant, stond zijn naam er niet bij! Hoe zouden mensen dan ooit het juiste boek kunnen vinden?

Ondanks deze misstap groeide ik, bij gebrek aan beter, dankzij mijn ode in Park uit tot een vroege Eus-versteher. Voordat hij de eerste keer in DWDD mocht verschijnen, indertijd de heilige graal voor de literaire debutant, werd ik gebeld door een redacteur van het programma. Het autobiografische verhaal uit zijn boek, dat hij in de gevangenis had gezeten en zo – klopte dat allemaal wel? Inmiddels is Eus een van de bekendste artiestennamen van Nederland geworden, ook doordat hij op een gemiddelde avond in zes verschillende tv-programma’s te zien is. (Toen hij zijn debuutroman Eus noemde, dacht ik nog: wat een rare titel voor een boek. Later begreep ik pas dat hij een visionair was die zijn eigen artiestennaam creëerde.) Maar ik geloof dat het gevoel bij hem nooit verdwenen is. Een herkomst die zo ver afwijkt van het gebruikelijke wereldje waaruit bijvoorbeeld Zomergasten worden gerekruteerd, dan blijf je voor altijd denken dat ze straks weer alles van je kunnen afpakken. Hoe lang laten ze me hier toe, voordat ik weer terug bij af ben: iemand die zo insignificant is dat ooit zijn volledige naam verkeerd werd vermeld.

Lees verder in VARAgids 29/30 (dubbelnummer). Vanaf dinsdag 15 juli 2025 op de mat, in de app en in de winkel. Nog geen abonnee?