Zomerbio: Clint Eastwood (The Bridges of Madison County)

 

Op de set van A Perfect World (1993) vroeg een collega aan Clint Eastwood of hij het boek The Bridges of Madison County van Robert James Waller gelezen had – toen al toe aan een tiende druk en al maanden op de eerste plaats van de bestsellerlijst. Tijdens het lezen had hij aan Eastwood moeten denken. ‘Het boek raakt aan een typisch Amerikaanse fantasie,’ zei hij. ‘Eenzame vrouw. Man en kinderen van huis. En op een ochtend kijk je verveeld naar buiten en staat Clint Eastwood op je erf.’ Eastwood trok aanvankelijk sceptisch één wenkbrauw op, maar het lag in zijn aard deze opmerking serieus te nemen.

En waarom ook niet? De rol van hoofdpersoon Robert Kincaid – de fotograaf zonder roots , die, na een leven vol spijt, enkele dagen geluk vindt in een driedaagse liefdesaffaire met de getrouwde boerin Francesca Johnson uit Iowa – was hem op het lijf geschreven. Net als Kinicaid, was ook Eastwood ooit een man in een pickup-truck geweest, op zoek naar iets dat hij zelf niet geheel kon benoemen, terwijl hij zich in liefdes berustte die toevallig op zijn pad kwamen – en als hij diep in zijn hart keek was hij eigenlijk nog steeds diezelfde man.

Bovendien zou The Bridges… hem een klassieke, ronduit romantische hoofdrol bieden, een rol die hij nooit eerder gespeeld had. Dat de film wellicht geregisseerd zou worden door zijn vriend Steven Spielberg, zo vertelde Eastwoods collega, maakte het nog aantrekkelijker. En het feit dat Spielberg voorlopig geen tijd had en het project voor zich uitschoof, beschouwde Eastwood ook als een pré. Hij had zich namelijk voorgenomen om vanaf december 1993 een tijdje vrijaf te nemen, direct na de release van The Perfect World.

Het belangrijkste doel was zoveel mogelijk tijd doorbrengen met zijn vier maanden oude dochter, Francesca, die hij met actrice Frances Fisher gekregen had. Daarnaast bezocht hij wat celebrity golftoernooien, poogde hij een script gebaseerd op Golf and The Kingdom te schrijven (nooit gelukt), zag hij uit naar het Filmfestival van Cannes waar hij voorzitter van de jury was en toen de lente aanbrak begon hij verschillende versies van het script van The Bridges… te lezen; één voor één om te huilen zo slecht. De bladen schreven dat Robert Redford interesse had in de hoofdrol, de media verwachtten dat Eastwood dit populaire niemendalletje zou afwijzen.

Eastwoods korte sabbatical werd bruut verstoord tijdens een weekend helikopterskiën in april. Eastwood verloor zijn goede vriend Frank Wells toen die samen met een groep vrienden met een te zwaar beladen helikopter tegen een berg vloog. Doordat de weersvoorspelling slecht was, had Eastwood ’s ochtends besloten eerder terug te vliegen naar LA, waar hij een zakelijke afspraak had. Had hij zijn vrienden vergezeld, dan was alles anders gelopen.

Zijn relatie met Frances Fisher (ze ontmoetten elkaar op de set van Unforgiven , 1992) verslechterde intussen steeds meer. Fisher claimde Eastwood zeer en nu ze moeder van hun kind was, zag ze alle kans haar extreme behoeftes kenbaar te maken. Eastwood op zijn beurt begon zich te ergeren aan haar new age-opvattingen en haar in zijn ogen ‘te’ feministische inslag. Daarnaast voelde hij de druk van deze werkloze actrice met wie hij een relatie had en voor wie hij – zo ervoer hij – geacht werd een rol voor te vinden.

Voor de buitenwereld leek alles koek en ei. Het gezinnetje vloog in mei naar Cannes en huurde een groot huis in de bergen. Eastwood genoot van het juryvoorzitterschap. Na het festival vlogen ze naar Schotland, waar een weekje gegolfd werd voor ze de terugreis naar Amerika hervatten. De relatie kwam verder onder druk te staan toen Frances tijdens die reis binnen een kwartier een heel arsenaal aan Louis Vuiton-koffers aanschafte. Kosten: 10.000 dollar. Toen ze zich vervolgens in een privéjet naar Los Angeles liet vliegen voor een exorbitant bedrag (ze wilde een première bijwonen) ontstak Clint in woede. Wat ook niet hielp was dat Eastwood echt moest beginnen met draaien voor The Bridges... (nog vóór Labor Day, het verhaal speelt zich af in de zomer) anders werd het wachten tot het jaar erop. Maar de scripts die hij tot dusver onder ogen had gekregen, zaten vol overbodige flashbacks en fantasiesequenties. Eén versie, zo grapte hij later in een interview, bevatte zelfs een scène waarin de twee geliefden werden hereinigd in Katmandu of een soortgelijke exotische locatie. Scenarist Richard LaGravenese was hard bezig aan zijn adaptatie, maar die was nog niet klaar. En Spielberg, uitgeput door Jurassic Park en Schindler’s List smeekte de studio hem de regie uit handen te nemen. Australiër Bruce Beresford ( Driving Miss Daisy ) nam de honneurs waar.

Hoewel Eastwood prima met Beresford overweg kon, was hij minder gecharmeerd van zijn manier van casten. Beresford had aanvankelijk een aantal grote namen voor de rol van Francesca in gedachten – waaronder Angelica Huston en Meryl Streep (Eastwoods favoriet), maar toch besloot hij verder te kijken en hield castings met andere, veelal jongere, actrices in Europa. Het materiaal waarmee hij terugkeerde hielp niemand verder. Eastwood stelde een ultimatum. Óf het probleem werd héél snel opgelost, óf ook de mannelijke hoofdrol zou opnieuw gecast moeten worden. Beresford was zo beledigd dat hij vertrok waarop Eastwood – ondanks dat hij gezworen had geen twee petten meer op te willen hebben – de regie overnam. Vervolgens peuterde hij bij Carrie Fisher het telefoonnummer van Meryl Streep los (Streep daarover later: ‘Blijkbaar geeft ze mijn nummer aan jan en alleman.’) en stuurde haar het script toe.

Streep liep niet meteen warm – Jodie Foster had haar rol in Crisis in The Hot Zone , naast Robert Redford, opgeven en Redford wilde dat Streep (die hij goed kende uit Out of Africa ) haar plaats in zou nemen. Bovendien kende Streep Eastwood alleen als ‘de man in een vierkant jasje’ die ze ooit op een feest de hand had geschud. Ze wist verder niets van hem. Maar wat ze wél wist, was dat ze walgde van Robert Wallers roman; en dan vooral van het overrijpe proza van de liefdesscènes. Een vriendin vertelde later dat Streep haar exemplaar in de prullenbak had gesmeten en gezegd had: ‘Dit boek is volstrekt onleesbaar. Het is een misdaad voor de literatuur.’

Omdat Eastwood zo in het project geloofde, las ze het script van LaGravenese desondanks en concludeerde dat hij een oplossing gevonden om deze roman toch op een goede manier te verfilmen. De slechte metaforen en clichés waren geschrapt, het verhaal daardoor subtieler. En de rol van de zoon en dochter, die onthullingen uit het dagboek van hun moeder moeten accepteren, was uitgebreid. Hun aandeel zorgde voor een zekere reflectie, precies wat nodig was als tegenhanger van de sentimentele, oppervlakkige romantiek.

Streep huurde vervolgens een paar Eastwood-films, waaronder Unforgiven (aangeraden door haar man en zoon), waarin ze een ‘ongeforceerde, pure regie’ aantrof. Bij het zien van In the Line of Fire raakte ze onder de indruk van Eastwoods spel. ‘Ik heb nog nooit iemand van zijn leeftijd zoiets zien doen.’ De dag daarop tekende ze voor de rol van Francesca en daarmee bezegelde ze – onbewust – ook het einde van de relatie tussen Frances en Clint.

Aangezien hun relatie in zulk zwaar weer verkeerde, vond Frances het een slecht idee dat Clint enkele maanden van huis zou zijn tijdens het draaien van The Bridges... Het kon zo maar de genadeklap zijn voor hun broze relatie redeneerde ze. Daarom schoof ze zichzelf naar voren als kandidaat voor de rol van de dochter, maar Eastwood weigerde. Met de pijnlijke Sondra Locke-episode nog vers in het geheugen (actrice Locke had jarenlang een verhouding met Eastwood, hij speelde haar verschillende rollen toe, forceerde haar tweemaal tot een abortus en raakte uiteindelijk verwikkeld in een slepende rechtszaak met haar, FO ) wilde hij absoluut geen liefdespartner naast zich in een film.

The Bridges... werd een van Eastwoods makkelijkste producties. Weinig locaties, een kleine cast en twee acteurs die het geweldig vonden: ‘ The Bridges... is een van de leukste dingen die ik ooit gedaan heb,’ aldus Streep. Het was een ervaring die ze vergeleek met wat ze ooit in het theater had meegemaakt. ‘Iets dat tot stand kwam terwijl we bezig waren, heel onderzoekend.’ En het raakte tevens aan haar grootste angst: eerder had ze gewerkt met acteurs-regisseurs (Woody Allen, Albert Brooks) en in de scènes die ze met hen speelde, voelde ze altijd een derde, regisserend oog meekijken, iets waar ze zich hoogst ongemakkelijk bij voelde. Slechts eenmaal gebeurde het dat Eastwood haar buiten beeld tekst stond in te fluisteren. Streep zei er wat van – en daarmee was de kous af.

Voor Eastwood betekende de film een keerpunt. Het zette de acteur die bijna 65 werd in een ongelukkige relatie aan tot nadenken. De man die hij net gespeeld had voelde zich ‘verloren, alleen en opgesloten’ en onderging – in ieder geval tijdelijk – een transformatie: waarom zou hij dat niet kunnen? De relatie met Frances etterde nog even voort, maar toen in januari zijn goede vriendin Jane Brolin omkwam bij een auto-ongeluk, hakte Eastwood de knoop door. De jaren die hem resteerden, wilde hij niet doorbrengen met een vrouw die hem een levensstijl oplegde die hem niet paste. Op de première van The Bridges of Madison County , in de lente van 1995, verscheen Clint Eastwood alleen.

Dit artikel is een bewerking van een hoofdstuk uit Clint Eastwood, a biography, Richard Schickel