What Will People Say valt in een traditie van films over immigranten

Nisha is een Noors meisje met een Pakistaanse achtergrond. Op school en met haar vrienden is ze een typische westerse tiener. Ze draagt hoodies, naveltruitjes, stoere kistjes; neemt haar eerste voorzichtige trekje van een joint en slokjes uit een flesje bier. Sweet sixteen en dromend van kussen – en meer. Thuis, bij haar Pakistaanse familie gaat het er heel anders aan toe. Haar moeder waakt als een havik over haar oudste dochter, haar vader is gek op zijn oogappel, maar ziet met lede ogen aan hoe ze verwestert. Als Nisha na een avond uit een Noorse jongen haar kamer binnensmokkelt met wie ze een eerste vluchtige kus uitwisselt, staat plots haar vader binnen. Er vallen klappen; ze ontvlucht het huis. Haar vader komt met een oplossing: ze moet maar trouwen met de jongen. Trouwen? Papa, het is al uit!

In What Will People Say maakt de Noors-Pakistaanse Iram Haq invoelbaar hoe het is om als meisje op te groeien in twee culturen. Nisha geniet met volle teugen van het vrije leven buitenshuis, tegelijkertijd is ze gek op haar familie, en vooral dol op haar vader. Hoewel ze zelf weinig kwaad ziet in haar dubbelleven, is het voor haar ouders niet vol te houden. Want dat er een jongen is aangetroffen in haar kamer, blijft niet binnenskamers: het gezin is al snel de paria onder de Pakistaanse gemeenschap en Nisha moet onschadelijk gemaakt worden. Dat doen haar ouders door het meisje naar familie in Islamabad, Pakistan te sturen, naar de familie van vader (die altijd ruimhartig is onderhouden door de naar het Westen gevluchte oudste broer).

What Will People Say is gebaseerd op het leven van de regisseur zelf: toen Iram Haq 14 jaar was, werd ze door haar ouders ontvoerd en gedwongen om een jaar lang in Pakistan te leven. Hoewel haar verhaal niet een-op-een is, zijn sommige dingen zo typisch, dat het niet anders kan dan dat ze dat zelf zo ervaren heeft. Zo is de rol van geld heel belangrijk in het gezin van Nisha, dat moet iets zijn dat de regisseur zelf heeft meegemaakt. Alles wordt aan geld gerelateerd, soms hilarisch, vaker schrijnend. Als Nisha naar het vliegveld wordt gebracht – ze heeft nog geen idee waar ze heengaat en zit op de achterbank naast haar vader die haar, na een vluchtpoging iets eerder, stevig vasthoudt – hebben haar vader en broer een lang gesprek over de prijs van een auto die haar broer graag zou willen hebben, een BMW van een paar ton.

Eenmaal in Pakistan, 300 kilometer van de hoofdstad en het vliegveld, komt ze in een wereld die zo wezensvreemd en vrouwonvriendelijk is – voor een rebelse puber als Nisha een cultuurschok die ze aanvankelijk beantwoordt met een bijna ongeloofwaardig lef: het varieert van ’s nachts de poort uitvluchten (en ontdekken dat de stad waar ze is terechtgekomen een griezelig labyrint is) tot het op zoek gaan naar manieren om de wereld te laten weten dat ze tegen haar zin wordt vastgehouden. Haar pijn wordt een beetje verzacht als haar neef, van dezelfde leeftijd, amoureuze interesse toont. Maar ook die afleiding is van korte duur.

What Will People Say valt in een traditie van films over immigranten en het onvermijdelijke generatieconflict tussen ouders en kinderen. De film doet in de verte denken aan Noces (A Wedding), de Belgische film uit 2016 waar Stefan Strekers een Pakistaanse immigrantenfamilie (en vooral de dochter) in België volgt. Ook daar bestiert de vader een winkel en laveert hij zijn gezin tussen de westerse mores en de tradities, normen en waarden die vanuit de gemeenschap, zijn geloof en zijn achtergrond van hem verwacht worden. Ook die film heeft een krachtige vrouwelijke hoofdrol.

Nisha (Maria Mozhdah) transformeert in What will people say van een lieve lefgozer, voor niets en niemand bang – en waarom zou ze, iedereen is gek op haar, door haar vrienden wordt ze op handen gedragen – tot een meisje dat ziet dat ze geen enkel recht heeft en de toekomst, als ze bij haar familie blijft, een heel zwarte is. Naarmate de film vordert wordt ze steeds stiller, raakt ze steeds meer in zichzelf teruggetrokken.

Toen regisseur Haq na een jaar terugkwam uit Pakistan brak ze met haar familie. Ze zag hen pas weer 25 jaar later, toen haar vader al dood was. Het slotbeeld van haar film doet vermoeden dat ze voor haar filmpersonages niet direct een andere oplossing ziet.