Stranger Things: misschien de grootste, maar in elk geval de meest onverwachte televisie-hit van vorig jaar.
Is Eleven wel echt gedood door de Demagorgon? Zwerft Barb nog ergens rond in de Upside Down of zijn we haar helemaal kwijt? Heeft Will zijn ontvoering naar een andere dimensie een beetje goed doorstaan, in geestelijk opzicht? Vragen! Er gloren in interviews met de makers en in de trailer die Netflix al heeft uitgebracht ook enkele antwoorden.
Wat vooraf ging: Stranger Things is — voor wie dat nog niet wist — een wild enthousiast ontvangen Amerikaanse sciencefiction/horror-achtige tv-serie over vier jongens in het fictieve plaatsje Hawkins, Indiana, die in 1983 ongewild betrokken raken bij een wreed wetenschappelijk experiment van de overheid, bedoeld om toegang te krijgen tot andere dimensies dan de onze. De jongens laten het er niet bij zitten als een van hen, Will genaamd, spoorloos verdwijnt. Ze gaan op zoek en worden bij hun speurtocht geholpen door Wills wanhopige moeder Joyce, de drankzuchtige maar doortastende politieman Jim Hopper en een meisje van hun leeftijd. Die laatste, Eleven genaamd, is ook slachtoffer van de experimenten maar heeft daar telekinetische gaven aan overgehouden: ze kan mensen en spullen in het rond smijten zonder ze aan te raken. Die gaven blijken heel praktisch tijdens de zoektocht naar Will, die richting die nieuwe dimensie leidt.
De serie werd geschreven en geregisseerd door twee vrijwel onbekende nieuwkomers in de tv-wereld, de tweeling Matt en Ross Duffer die zelfverklaarde nerds zijn en alles samen doen, zoals dat bij sommige eeneiige tweelingen het geval is. Waaronder deze serie schrijven en regisseren; als de ene Duffer moe wordt, neemt de andere het over. Ze kregen van Netflix totale artistieke en ruimhartige financiële vrijheid voor het maken van deze liefdevolle ode aan het vroege werk van hun lievelingsschrijver Stephen King en de jaren 80-films van filmmakers Steven Spielberg, John Carpenter en James Cameron en aan nog vele andere tv-programma’s, videogames, muziek, gebruiksvoorwerpen en andere parafernalia uit de popcultuur van die tijd. De Duffers zijn van die mensen die je precies kunnen vertellen wat voor type auto op de hoes van de vijfde plaat van Blondie staat en hoe het eerste huisdier van de drummer heette. Nerds, kortom. Het is opmerkelijk dat zulke relatief onervaren nieuwkomers als de broers (zelf geboren in 1984) überhaupt een serie mochten maken, maar bij Netflix — 100.000.000 abonnees en almaar stijgende omzet en beurskoersen — klotst het geld tegen de plinten en is men bereid risico’s te nemen. Met Stranger Things hebben ze goed gegokt, want hoewel Netflix nooit kijkcijfers prijsgeeft, is door de reuring die de serie in de media en op internet losmaakte volkomen duidelijk dat hij extreem geliefd is bij zeer velen. De gewonnen Emmy’s en andere prijzen zeggen ook iets en het meeste zegt uiteraard het (alsnog) zelf bekijken van de serie; het inhalen van seizoen één duurt ongeveer acht uur en het is heel makkelijk om er al doende verslaafd aan te raken, ook als je niet de grootste fan van sciencefiction en (milde) horror bent. Stranger Things is zo aanstekelijk doordat het ensemble jonge acteurs — het zijn piepjonge pubers — zo goed en zo sympathiek is en doordat de serie de kijker zo ongelofelijk hard doet denken aan een tijdperk waar we de laatste jaren collectief naar terug lijken te verlangen; Stranger Things is onbeschaamde eighties nostalgie.
Dat zal ook weer gelden voor dit tweede seizoen, dat kortweg Stranger Things 2 heet, als betrof het hier een filmsequel. We kennen een paar feiten over wat er komen gaat uit interviews die de Duffer broers en de acteurs de afgelopen weken hebben gegeven aan de Amerikaanse pers én uit de trailer die Netflix online heeft gezet. Die feiten zijn niet gedetailleerd genoeg om de kijkervaring te verpesten, maar ook milde spoilers zijn spoilers, dus wie wie alsnog liever helemaal niets wil weten, haakt nu beter af.
Stranger Things 2 vervolgt het verhaal in 1984, als Will ongeveer een jaar terug is uit de Upside Down, zoals die andere dimensie wordt genoemd. Politie-chef Hopper doet moeite om een deel van wat er een jaar eerder is gebeurd in de doofpot te stoppen om de mensen te beschermen die in de gewelddadige gebeurtenissen van seizoen één verstrikt zijn geraakt. Het lukt hem aardig om die janboel onder zijn pet te houden maar er zijn toch flink wat mensen in het stadje die weten dat er iets heel raars aan de hand was in Hawkins, wat hem volgens de acteur die Hopper speelt, parten gaat spelen. Ook voelt Hopper zich schuldig, want hij heeft Eleven toch een soort van ingeruild tegen Will. Die woont nog steeds in Hawkins — wat gezien de extreme ellende die hem er overkwam ietwat verbaast, maar goed — en hij heeft last van posttraumatische stress — wat allerminst verbaast.
Moeder Joyce (Winona Ryder) maakt zich zulke hevige zorgen over de hallucinaties die Will heeft, dat ze ten einde raad hulp zoekt in hetzelfde lab waar de ellende begon. Maar daar zit wel een nieuwe, ditmaal vriendelijke wetenschapper: de ijselijke Dr. Brenner (Matthew Modine) is opgevolgd door Dr. Owens, gespeeld door acteur Paul Reiser die we zowel van sympathieke rollen kennen (als Paul uit Mad About You) als van veel zwartere rollen (de perfide Burke uit Aliens). Joyce vertrouwt Will aarzelend aan hem toe omdat diens visioenen gewoon te erg zijn: hij ziet hoe een gigantisch, spinachtig wezen dat hij het schaduwmonster noemt, hoog boven het uitgestorven Hawkins hangt. Zijn vrienden zijn er ook nog: Dustin vindt een raar wezentje bij zijn vuilnis waarop hij erg gesteld raakt, een soort kikkervisje. De aard van dit dier lijkt vriendelijk, de biologie ervan is verre van normaal. Dustin en Lucas vallen voor een meisje, een nieuwkomer in Hawkins. Zij is tof want ze houdt van skateboarden en videogames, maar haar broer Billy is een verschrikking - volgens de gebroeders Duffer puur slecht en veel erger nog dan pestkop Steve, het ex (?) vriendje van Nancy, dat in de climax van seizoen 1 tenminste enigszins bijdraaide. Nancy zit erg in over de dood van Barb en heeft ook nog iets onduidelijks — wat op zijn minst op liefde líjkt — met Jonathan, de broer van Mike. En Mike is zeer terneergeslagen over de dood van Eleven. Hoewel het, gezien de trailer van Stranger Things 2, daarmee meevalt. Je ziet haar daarin rondlopen in een omgeving die we nog niet kennen maar die zich vermoedelijk in de Upside Down bevindt. Dus kennelijk is ze in die dimensie niet dood, maar dat zegt vrij weinig over of ze in de onze ook leeft. Het beeld dat uit al deze schimmige informatie opduikt, is dat we op dezelfde voet doorgaan maar wel een ander verhaal in. Dat, volgens de broers in het blad Entertainment Weekly, zich langzamer ontwikkelt dan in seizoen één maar wel een veel grotere, blijkbaar epischer schaal heeft. Ons wordt ook meer visueel vuurwerk beloofd, meer spektakel. De kleinschaligheid van seizoen één was juist prettig — klein dorpje, kleine jongens, geen tanks en explosies — en dat lijkt met dat schaduwmonster potentieel verleden tijd.
De jaren 80-nostalgie is, gezien de trailer, ook nog volop aanwezig; de jongens gaan met Halloween verkleed als het team spokenjagers uit de toenmalige filmhit Ghostbusters. Het grappige van die nostalgie is dat die zoals zo vaak een verlangen is naar een verleden dat nooit werkelijk bestaan heeft. Dat aids en de dreiging van een nucleaire oorlog afwezig zijn in de levens van de kleine jongens is nog begrijpelijk — hoewel het overheidscomplot weer wel doet denken aan de paranoia van destijds. Maar de politiek-correctheid van vorig seizoen, met Steve die niet weg kwam met slut-shaming en de frequentie waarmee er werd afgerekend met lbtg-onvriendelijkheid, doen absoluut niet terugdenken aan de jaren 80. Wat er ook vreemd is aan die nostalgie, is dat hij zo breed gedragen lijkt te worden door de belangrijkste doelgroep van Netflix en veel andere media — de pakweg 18- tot 35-jarigen, die de jaren 80 helemaal niet hebben meegemaakt. Moderne jongeren vallen wat muziek en gadgets betreft erg op retro; popgroepen als Echo and the Bunnymen en dingen als casettebandjes worden herontdekt door een generatie die misschien deels wil ontsnappen aan het gebrek aan ‘authenticiteit’ van al dat onwerkelijke digitale gedoe en, via televisie als Strangers Things de aanraakbaarheid van al dat analoge gedoe erg interessant vindt. Bovendien is het ook spannender, want zonder mobieltje en zonder het eeuwige ouderlijke toezicht van nu, gebeurt er tenminste wat. Zoals tijdens een avondlijke fietsrit ontvoerd worden naar een andere dimensie. Wat je redenen ook zijn om naar Stranger Things te kijken, je kunt voorlopig je hart ophalen; seizoen drie en vier zijn al aangekondigd.
Stranger Things 2 is vanaf vrijdag 27 oktober op Netflix te zien.