Vrijdag Top Tien: Bandieten in televisieseries

Dit is de formule voor een goede bandiet (die je dus nooit meer vergeet): een talentvolle acteur die in de huid kruipt van een goedgeschreven personage. De schurken in deze top tien zijn steevast bedacht door talentvolle scenaristen die ervoor zorgen dat hun kwade intenties niet ineens aan kracht inboeten. Want in televisieseries krijgen de antagonisten vaak veel schermtijd.

 (10) Clay Morrow (Sons of Anarchy 2008-2014, Netflix)
Dit door Kurt Sutter bedachte personage, een soort mislukte patriarch, oogt in het eerste seizoen nog als een vader die zich liefdevol ontfermt over zijn adoptiezoon Jax Teller (Charlie Hunnam). Acteur Ron Perlman kruipt in de huid van de biker, wiens werkwijze gaandeweg steeds kwaadaardiger wordt. Perlmans bijkans stoïcijnse invulling van het personage, draagt bij aan de dynamiek van de serie.

(9) Vic Mackey (The Shield 2002-2008, Amazon)
Liefhebbers van politieseries zullen Michael Chiklis vooral van The Shield kennen – waar Kurt Sutter zijn carrière overigens begon, als scenarist. Mackey is een archetypische antiheld: als rechercheur in de getto’s van Los Angeles ontpopt hij zich als een nietsontziende, corrupte diender. Saillant detail: deze politieserie was eveneens de springplank voor Walton Goggins, die we later terugzien in deze top tien.

(8) Newman (Seinfeld 1989-1998, Amazon)
Niemand kan de rust zo goed verstoren als Newman (Wayne Knight). Hij huist in hetzelfde appartementencomplex als Kramer (Michael Richards) en Jerry Seinfeld. Omdat de twee laatstgenoemden – of dat expliciet zo wordt verteld, is onduidelijk – niet bevriend willen zijn met de corpulente postbode, uit hij zijn ongenoegen via allerlei smerige spelletjes.

(7) Professor James Moriarty (Sherlock 2010-, Netflix)
De Nemesis van Sherlock Holmes wordt in deze serie, gemaakt door Steven Moffat en Mark Gatiss vertolkt door de Ierse acteur Andrew Scott. Scott kan met zijn intrigerende grimassen buitengewoon veel gevoelens overbrengen. Zijn personage – een duistere, sadistische verschijning – biedt succesvol tegenwicht aan de Britse speurder (een rol van Benedict Cumberbatch).

(6) Danny Rayburn (Bloodline 2015-2017, Netflix)
Danny is niet als slecht mens geboren, maar werd door omstandigheden een werkelijke duivel. Hoewel zijn bijzonder manipulatieve aard, die wordt belicht in het eerste seizoen, in de daaropvolgende seizoenen wel wordt verklaard. Ben Mendelsohn geeft met verve gestalte aan het zwarte schaap van de Rayburn-familie: zijn status als een van de grootste acteertalenten wordt hiermee nog eens bevestigd.

(5) Kai Proctor (Banshee 2013-2016, Ziggo Movies & Series XL)
Een Deen (Ulrich Thomsen, bekend van Festen ) speelt een gewetenloze zakenman in een rurale gemeenschap in Pennsylvania. Die rol is Thomsen op het lijf geschreven: Kai Proctor heeft wel wat weg van een Deense calvinist. Met zijn statige voorkomen en berekende gedrag. Bovenal mag Banshee , een onderschatte serie, wel wat meer aandacht krijgen.

(4) Benjamin Linus (Lost 2004-2010, KPNplus)
Michael Emerson speelt de mysterieuze, kille beroepsmoordenaar die de gemeenschap van The Others leidt. Op het eerste gezicht lijkt hij een vertrouwenswaardige wetenschapper, maar hij blijkt allerlei ellende op zijn kerfstok te hebben. Emersons personage was zonder twijfel een van de redenen om Lost te kijken.

(3) Boyd Crowder (Justified 2010-2015, Amazon)
De eloquente zuiderling die met zijn charme alle vrouwen en mannen voor zich weet te winnen. Dat is Crowder, die met verve wordt vertolkt door Walton Goggins. De immer schmierende cowboy die maar moeilijk afscheid kan nemen van zijn reputatie als beroepscrimineel, en altijd in conflict is met hoofdrolspeler Raylan Givens (Timothy Olyphant). Goggins kon dankzij zijn acteerprestaties in Justified aan het werk voor Quentin Tarantino, en schitterde achtereenvolgens in Django Unchained (2012) en The Hateful Eight (2015).

(2) King Joffrey Baratheon (Game of Thrones 2011-, Ziggo Movies & Series XL)
Jack Gleeson, de vertolker van deze jonge koning, werd steeds vaker op straat herkend. Dankzij zijn rol als de genadeloze, barbaarse en sadistische heerser die zichtbaar geniet van het martelen en executeren van dissidenten. Gleeson kan met zijn vastberaden, psychotische blik onder je huid gaan zitten. De onverwachte dood van zijn personage (al in het vierde seizoen) in de aflevering Breaker of Chains kwam stiekem dan ook als een opluchting.

(1) Livia Soprano (The Sopranos 1999-2007, Ziggo Movies & Series XL)
De moeder van Tony acteert alsof ze de onschuld zelve is. Maar de kijker weet wel beter: Livia houdt zich achter de rug van haar zoon bezig met zijn maffia-imperium. Ze is een van de meest rancuneuze en kwaadaardige personages uit de televisiegeschiedenis: actrice Nancy Marchand weet elke milliseconde het bloed onder Tony (en onze) nagels vandaan te halen. Spijtig genoeg overleed ze onverwachts in 2000, waardoor de grote rol die voor haar was weggelegd – in het tweede seizoen – goeddeels uit het scenario werd geschrapt.