Voyeur: fascinerend portret over zien en gezien worden

De 85-jarige journalist Gay Talese is een levende Amerikaanse legende. De journalist was een van de grondleggers van de literaire journalistiek en vergaarde roem met zijn profielen van Frank Sinatra en Joe DiMaggio, maar het is ook een man die van de schijnwerpers houdt. De Netflix documentaire Voyeur is gebaseerd op het meest controversiële verhaal uit zijn carrière.

Voyeur toont op het eerste gezicht het portret van Gerald Foos, eigenaar van een motel in Colorado en tevens een obsessieve gluurder. De perverse Foos bespiedde tussen 1966 en 1990 de gasten in zijn motel via de plafondventilatie. Via dit ‘observatie platform’ kon hij ongeremd de gasten bekijken zonder zelf gezien te worden. De moteleigenaar genoot ervan om zijn gasten te analyseren en hun seksuele activiteiten in kaart te brengen. De gluurder deelde zijn interesse en dagboeken met Talese in 1980 die jaren later het boek ‘Het voyeursmotel’ schreef. Talese raakte in 2016 in opspraak nadat de voorpublicatie van het boek in het Amerikaanse weekblad The New Yorker werd gepubliceerd. Het verhaal bleek feitelijke onjuistheden te bevatten. Talese distantieerde zich van de gluurder, maar trok het al snel weer in om toch zijn boek te promoten.

Vanaf het moment dat Foos ten tonele verschijnt, kan hij het ranzige imago niet van zich afschudden. Een saillant detail uit zijn leven is dat zijn eerste echtgenote hem ’s nachts van snacks voorzag, terwijl hij op zijn gemak de gasten begluurde. Het verhaal begint scheuren te vertonen op het moment dat Talese overtuigend stelt: ‘hij is niet eng’. Al snel is het onderwerp van de documentaire niet de perverse Foos en zijn activiteiten, maar eerder Talese’s reis om erover te schrijven, en de morele problemen waarop hij stuitte.

De filmmakers Myles Kane en Josh Koury hebben een zware taak om een intiem portret van flamboyante karakters te verkennen, terwijl ze tegelijkertijd de publiciteit rond het boek behandelen. Foos en Talese horen zichzelf graag praten, en krijgen daar ook de ruimte voor zonder enige vervolgvragen. De filmmakers zijn niet al te kritisch wanneer het gaat om de beweegredenen van Foos en plaatsen ook geen vraagtekens bij de journalistieke ethiek van Talese.

Toch proberen ze op één moment een kern van waarheid te vinden in het vreemde verhaal van de mannen. Wanneer aan Foos voorzichtig wordt gevraagd om een discrepantie in het verhaal uit te leggen, antwoordt Talese snel en gilt dat Kane en Koury toch maar ‘cameramannen’ zijn en ongeschikt om als journalist op te treden. Het is onduidelijk wie er wie uitbuit, maar één ding is zeker: de twee mannen verschillen niet zozeer van elkaar.

Voyeur is een fascinerend portret van de noodzaak om te zien en gezien te worden.