VOD Filmklassieker: Vertigo (1958)

Al ruim een halve eeuw organiseert het leukste serieuze filmblad ter wereld (Sight and Sound) elke tien jaar een grote peiling onder internationale filmcritici. De vraag is simpel: wat is de beste film ooit gemaakt? Het antwoord was in 2012 Vertigo van Alfred Hitchcock. Dat was voor het eerst, want in de veertig jaar daarvoor had Citizen Kane van Orson Welles steeds op één gestaan. Een leuke reden om Vertigo, sinds een week op Netflix, eens te (her)zien. Is hij echt zo goed?

Vertigo is een in glorieus Technicolor geschoten thriller die tevens een inktzwart liefdesdrama is én een psychologische studie over de ineenstorting van de held Scottie, een macho detective uit San Francisco gespeeld door James Stewart. Deze man wordt ingehuurd door een kennis van vroeger die het absurde gedrag van zijn betoverende vrouw Madeleine wil begrijpen. Scottie begint haar te volgen door de heuvelachtige straten van San Francisco, een extreem fotogenieke stad die we goed leren kennen. Madeleine blijkt een obsessie te hebben voor een bepaald schilderij in een museum, waar ze de hele tijd naar zit te staren. Het is een portret van een vrouw die wel wat weg heeft van Madeleine maar al heel lang dood is. Naarmate Scottie meer onderzoek doet komt hij dichter bij de waarheid – dat denkt hij althans – en vooral ook dichter bij Madeleine. En dat laatste wordt hem, zoals dat gaat in Hitchcock thrillers, op diverse manieren fataal.

Alles aan Vertigo is mooi en doordacht, alle acteurs zijn prima, de trage wide shots van de stad adembenemend. Maar vraag je tijdens het kijken ook af: hoe heeft Scottie die val aan het begin in hemelsnaam overleefd? Is hij wel gevallen? Hoe kan het dat Scottie de witte kerk uit Madeleine's beschrijving meteen associeert met dat klooster? Hoe kan Madeleine ongezien dat hotel in en uit lopen? En waarom haalt ze, als alles goed lijkt te komen, in hemelsnaam die ketting tevoorschijn? En de overkoepelende vraag: hoe haal je het in je hoofd om in godsnaam zo'n belachelijk ingewikkelde moord op touw te zetten?

Maar die vragen zijn eigenlijk niet goed te beantwoorden. Boeiender is waarom ze er niet toe doen. Vertigo blijft geweldig om naar te kijken, een vreemde, hallucinogene film over een man in wie liefde en doodsdrift om voorrang strijden en die letterlijk en figuurlijk diep valt.

Vertigo is te streamen bij Netflix, Google Play en iTunes