Unorthodox S01: zelfbevrijding in Berlijn

De chassidische Joodse gemeenschap in Brooklyn, New York houdt vast aan oude religieuze waarden. Het is een omgeving waar de vrijgevochten Deborah Feldman moeilijk kon aarden, en na een gedwongen huwelijk ontsnapte ze uit de gemeenschap. Haar ervaringen resulteerden in de memoires ‘Unorthodox: The Scandalous Rejection of My Hasidic Roots’. Het is een rijk en realistisch kader voor de (semi)biografische miniserie Unorthodox.

Esther ofwel Esty (uitstekend acteerwerk van de Israëlische actrice Shira Haas) groeit op in de ultra-orthodoxe chassidische gemeenschap van Williamsburg, New York. Ze wordt door haar tante Maika Schwartz (Ronit Asheri) uitgehuwelijkt aan de schuchtere Yakov ‘Yanky’ Shapiro (Amit Rahav). De 18-jarige dient het aanbod te accepteren omdat haar vader Mordechai (Gera Sandler) een alcoholist was en haar moeder Leah (Alex Reid) de gemeenschap had ontvlucht. Het huwelijksleven gaat gebukt onder frustratie en ongemak. Na een jaar kiest ze voor zichzelf en vlucht ze naar Berlijn. Haar verdwijning zorgt voor een schandaal en Yanky gaat samen met zijn neef Moishe (Jeff Wilbusch) – een verstoten zoon die nu de kans ziet om opnieuw geaccepteerd te worden door de gemeenschap - haar gangen na. In Berlijn ontmoet Esther Robert (Aaron Alteras) en zijn vrienden die studeren aan het conservatorium, en dit plant een zaadje om een nieuwe weg in te slaan.

Unorthodox geeft een (gedramatiseerd) inzicht in de verborgen Joodse gemeenschap met rigide voorschriften en afschuw van het moderne leven – geen smartphones, televisie, of westerse ideologieën. Het doel van de vrouw is om zich voort te planten om ‘de zes miljoen terug te brengen’, en de leden leven geïsoleerd in de moderne maatschappij. Toch is er geen sprake van stereotypering door scenarist Anna Winger (Deutschland 83) en haar team, en nemen ze religie en de strikte religieuze gemeenschap serieus. Hoewel de gemeenschap al honderden jaren gevestigd is in New York is de gesproken taal Jiddisch. De dialogen schakelen dan ook geregeld over van Jiddisch naar Engels naar Duits.

Ontwrichting, worsteling met trauma, de geschiedenis van Berlijn, en persoonlijke groei. In Berlijn is de vrijheid overweldigend en verwarrend, maar al snel past Esther zich aan terwijl ze de culturele verschillen probeert te navigeren, en probeert los te komen van hoe de gemeenschap haar heeft gevormd. Winger weeft het verleden en het heden evenwichtig door elkaar heen: vrijheid versus sociale gevangenschap. Het contrast tussen haar wedergeboorte in Berlijn en het restrictieve leven in Brooklyn wordt belicht met flashbacks. Het onderstreept dat Esther haar eigen stem dient te vinden en zich niet hoeft te laten leiden door de trauma’s uit het verleden.

Unorthodox is een solide miniserie die de zoektocht weergeeft van een jonge vrouw die zich onttrekt aan het strakke keurslijf van een religieuze gemeenschap om haar plaats in de wereld te vinden.