Uit de buurt

De vernieuwing van de Rotterdamse Tweebosbuurt betekent noodgedwongen verhuizing voor een groot deel van de oorspronkelijkebewoners. En daarmee zijn waardevolle sociale verbanden kapotgemaakt.

gekleed in pak, met een blauwe helm – met daarop in grote gele letters ‘VN’ – loopt buurtbewoner Wim op maandag 21 juni j.l. door zijn Tweebosbuurt. Het is de eerste dag van de langverwachte sloopwerkzaamheden. 535 oude woningen moeten er plaatsmaken voor nieuwe. De oorspronkelijke bewoners zijn daarvoor hun huis en hun buurt uitgejaagd. Mensenrechtenschending, vinden de Verenigde Naties. En zo ook Wim.

De gemeente Rotterdam wil meer diversiteit in haar bevolkingssamenstelling. Om die reden ontvangen Wim en zijn buurtgenoten 2,5 jaar geleden een brief: 535 sociale huurwoningen, verdeeld over vier blokken, worden gesloopt. Daarvoor in de plaats komen 350 nieuwe woningen, waarvan maar de helft sociale huurwoningen betreft. De oorspronkelijke bewoner heeft geen andere keus dan te vertrekken. Terugkeren is voor velen financieel niet mogelijk. ‘Niet voor Jan de Arbeider. Niet voor de Rotterdammer. Rotterdam houdt geen arbeider meer over omdat ze de woningen veel te duur maken,’ zegt mevrouw Pelger, bewoner van de wijk, in het programma Opstandelingen.

En dat is zorgwekkend, vindt Balakrishnan Rajagopal, de speciale VN-rapporteur voor huisvesting, die de sloop een ‘schending van mensenrechten noemt’. Ook stadsgeograaf Cody Hochstenbach gelooft dat de gemeente een verkeerde inschatting maakt. ‘De aanname van beleidsmakers is altijd dat de concentratie van mensen met een laag inkomen of een migratieachtergrond problematisch is en de buurt onleefbaar maakt. Maar in de praktijk zie je vaak dat mensen in betaalbare wijken juist erg close zijn met elkaar. Dat ze echt op elkaar vertrouwen en dat er sterke sociale netwerken zijn. De mensen komen voor elkaar op en zijn misschien ook meer afhankelijk van elkaar,’ vertelt Hochstenbach in Opstandelingen.

Fenne Pinkster, promovendus geconcentreerde armoede, noemt het ‘mengen’ in achterstandswijken de eerste reflex in Nederland. Maar juist daardoor wordt de dynamiek in de wijk verstoord, omdat er veel wantrouwen ontstaat. Daarbij gaat het mengen vaak ten koste van de kwetsbaarste groepen. ‘Die moeten immers plaatsmaken voor de nieuwe inwoners die het beter doen,’ aldus Hochstenbach. ‘Het is niet het oplossen van de “problemen”, het is het verschuiven van de problemen. Als die problemen er überhaupt al zijn.’ De sloop van een volksbuurt als Tweebos maakt, volgens hem, meer kapot dan de gemeente zich realiseert.

Lees verder in VARAgids 28 vanaf bladzijde 18.