The OA S02: transcendentale, prikkelende televisie

Het tweede deel – het betreft hier in zekere zin geen tweede seizoen – van The OA begint met een flashback naar 7 uur en 46 minuten eerder. Een skateboarder baant zich een weg door een benevelde realiteit, waarin hij een eigenaardige vrouw treft en crasht. Is dit een representatie van het vagevuur? Zoals ook het eerste seizoen daar zo vaak naar leek te verwijzen? Daarvoor moeten we de acht afleveringen – vast met een totale speelduur van 7 uur en 46 minuten – eerst zien. En dan is het nog de vraag of het door scenaristen Brit Marling en Zal Batmanglij bedachte transcendentale concept zal eindigen op bevredigende wijze – of dat het geheel een enigma blijft.

Het vorige seizoen werd besloten met een kogel die het hart van Prairie Johnson (Brit Marling) raakte. Het tweede deel lijkt los te staan daarvan. In de eerste veertig minuten maken we kennis met detective Karim Washington (Kingsley Ben-Adir), die in San Francisco op verzoek van een Vietnamees-Amerikaanse grootmoeder op zoek gaat naar haar vermiste kleindochter. De speurder, die op een woonboot woont in de haven, stuit vervolgens op een mysterieuze app die spelers naar zijn stad lokt. Er valt geld te verdienen met een puzzel. En wie wint voelt zich opperbest. ‘Dat klinkt als God’, oppert Washington.

In The OA klinkt alles goddelijk. Aan alles wordt een spiritualiteit toegeschreven. Voortdurend wordt het bovennatuurlijke gesuggereerd. De makers moeten ervoor waken dat ze in het tweede seizoen niet alles gaan verklaren. En dat doen ze vooralsnog knap: pas na veertig minuten verschijnt Nina Azarova (Prairie Johnson, maar dan in een andere dimensie waarin ze haar naam nooit heeft veranderd) ten tonele. Tot die tijd denk je als kijker dat er een volstrekt nieuw verhaal wordt verteld, maar natuurlijk is alles met het vorige deel verbonden. Zoals in het paradigma van The OA alle vertakkingen op den duur worden samengevoegd.

Personages proberen het onverklaarbare te verklaren. Zoals de verdwenen kleindochter die op haar slaapplek in een leeg pand allerlei diagrammen en formules tekent. Als bewijs van de ongebreidelde drang van de mens om voor alle mysteries een verklaring te vinden. Te kwantificeren. Sommige fenomenen zijn echter multi-interpretabel: ‘Ben je blind of verblind?’ Oftewel: kan je wel zien, maar beperk je jezelf? Of: is je zicht toch beperkt? Dit klinkt tamelijk zweverig en zal vast en zeker de reden zijn voor menig kijker om de televisie af te stemmen op iets anders. Het is tegelijk ook wat The OA maakt tot het unieke experiment dat het is.

Ondertussen dient de profeet van de vallei zich aan. Een intrigerend genie die een technologische dynastie heeft gevestigd. Denk aan een narcist als Mark Zuckerberg, die als het geoorloofd zou zijn best zou willen experimenteren met allerlei obscure en dubieuze ideeën. 'Don’t let the cat out of the bag', oppert één van de personages. Als de kat eenmaal het hazenpad heeft gekozen, dan zijn de rapen gaar. Dan verwordt orde tot chaos, dan kom je tot de kern van de matroesjka pop. Dan heb je de buitenste schillen van de ui verwijderd en zul je aanschouwen wat zich in het midden bevindt.

Marling en Batmanglij strooien met dilemma’s en paradoxen en krijgen van Netflix carte blanche om hun stijl – een mix van genres – te etaleren. The OA is televisie die je vaker wilt zien; televisie met een vuig randje. Misschien is het esoterische drama niet perfect, maar probeer eens iets vergelijkbaars te vinden. Dat is er niet. En dat is het mooie: de makers proberen iets volkomen nieuws. En dat is te zien. The OA prikkelt en sprankelt.