The Circle S01E01: lofzang op het oppervlakkige

In het realityprogramma The Circle worden acht deelnemers geplaatst in een appartementencomplex. Via een digitaal profiel, en door middel van chatgesprekken, zullen ze elkaar ranken. Wie onderaan eindigt wordt geblokkeerd, en zal het pand verlaten – en mag voordien nog één deelnemer fysiek ontmoeten.

Dit klinkt als een combinatie van Big Brother en  Black Mirror (in het bijzonder de aflevering Nosedive , waarin mensen elkaar continu beoordelen via een communicatiesysteem). Maar in The Circle ontbreekt het aan innovatie. Het is The Real World (een realityserie van MTV uit 1992, waarin vreemdelingen samen gingen wonen), maar dan online. Je zou kunnen stellen dat The Circle smacht naar een nieuwe vertelvorm. Denk bijvoorbeeld aan een bepaalde mate van interactiviteit: dat je als kijker mee mag beslissen wat de ‘personages’ doen.

De deelnemers zijn overigens stereotypes die een dagje een acteercursus lijken te hebben gevolgd. Het zijn karikaturen: de flamboyante Texaan; de Italiaans-Amerikaanse macho; het lichtelijk domme bikinimodel. En dan zijn dit nog deelnemers die ‘zichzelf’ zullen zijn gedurende de wedstrijd – want er wordt ook aan catfishing gedaan (oftewel: twee deelnemers veinzen een ander te zijn). Hoewel het maar de vraag is wie werkelijk integer zal opereren.

The Circle is ook doordrenkt in ironie: wanneer het model onderaan eindigt en het pand zal moeten verlaten, stamelt ze: ‘Maar ik ben echt.’ De camera – en de kijker, en ook de andere contenders – hebben dan al lang en breed bepaald dat het tegenovergestelde waar is. Dan moet je maar niet zo oppervlakkig doen, zo lijkt het devies. En dat is een paradox: want het lijkt er sterk op dat je uitsluitend aan dit soort programma’s kan deelnemen als je je bedient van een zekere oppervlakkigheid: dan kan je snel scoren. Als je de juiste dingen weet te zeggen, welteverstaan.

De enige lucide geest in de show is de Amerikaans-Indiase Shubham, die écht probeert zichzelf te zijn. Maar ook hij merkt dat dit geen enkele zin heeft. Ja, er is sympathie voor hem. Andere deelnemers denken dat hij de catfish is, dat hij zich voordoet als een ander. Je zou dat latent racisme kunnen noemen – gezien al het internetbedrog dat uit India afkomstig is. Dat is ook het probleem van oppervlakkigheden en sociale media: mensen zien maar een fragment van je identiteit en plaatsen je direct in een hokje. The Circle draagt daaraan bij, en is in dat opzicht immoreel.

Het is evenwel vooral de gedachte dat je je in deze postmoderne wereld dient te profileren met een online profiel, die stuitend is. Het lijkt een beetje op de elevator pitch: laat in een minuut weten wie je bent, anders scrollen we door.

En last but not least: waar The Circle pretendeert vernieuwend te zijn, is dat het allesbehalve. Denk aan Elon Musk die op Twitter rept over veilige ondergrondse tunnels waarin mensen vervoerd kunnen worden. Een briljant idee! Maar hebben we die niet al? Metrosystemen? Laten we hopen op televisie waarin mensen elkaar werkelijk leren kennen. Innovatieve televisie die aansluit bij de ambities van dit nieuwe decennium. En niet realitytelevisie die beweert van het nu te zijn, maar een rehash is van alle meuk uit het verleden.