Stanley H. S01E01: interessante blik in historisch misdaadmilieu

Foto credits: Nikolai van Nunen

Het interview dat (de destijds vermomde) crimineel Stanley Hillis in 1985 gaf aan Sonja Barend was recent nog onderwerp van gesprek bij De Wereld Draait Door: misdaadverslaggever Peter R. de Vries vond dat Barend de uit de Bijlmerbajes ontsnapte overvaller toentertijd maar beter geen podium had moeten geven. In de dramaserie Stanley H. – een vierluik, geschreven door Jan Harm Dekker en Robert Jan Overeem – komt deze passage voorbij. We zien hoe Hillis (Jeroen Spitzenberger) van mening is dat hij in de media, en door de politietop, onterecht afgeschilderd wordt als vuurgevaarlijke gek. Want hij probeert toch juist geweld ten allen tijde te voorkomen?

Ironisch genoeg zien we hem in eerdere scènes al met een keur aan vuurwapens. Dat hij deze naar verluidt niet gebruikt, wil natuurlijk niet zeggen dat hij daartoe niet in staat is. En tegen zijn vriendin komt hij met het slappe excuus dat hij wel mee moet met die overvallen: ‘Zonder mij vermoorden ze iemand.’

Maar het is Hillis zelf die wordt vermoord, in 2011. In de openingsscène van de eerste aflevering zien we de liquidatie in de Amsterdamse Fizeaustraat. Terwijl surveillance-eenheden van de politie de beruchte misdadiger nadrukkelijk in de gaten houden, wordt hij op klaarlichte dag neergeschoten. Nog steeds rijst de vraag waarom de politie toen niet tijdig ingreep, en deze gebeurtenis was een voedingsbodem voor samenzweringstheorieën.

Na de aanslag in 2011 wordt er in Stanley H. voortdurend geschakeld tussen de jaren zeventig, tachtig en negentig. Dat biedt de makers ook de kans om nostalgische archiefbeelden uit Den Haag (waar Hillis zijn roemruchte carrière begon) te tonen, vergezeld door meezingers van Karin Bloemen en Golden Earring. Dat is overigens een vaak voorkomende keuze in de verbeelding van het Nederlandse true crime-verleden: het voorspiegelen van nostalgie. In Stanley H. zien we bijvoorbeeld de introductie van de cd (‘Niet te geloven dat hier muziek op staat’).

Het is wel een beetje geschiedvervalsing, al die valse romantiek. Hoe de politie er destijds uitzag, helpt ook niet mee: knullige dienstauto’s van Volkswagen; keurige blauwe uniformen.

En dan is er in het scenario ook een love interest bedacht en uitvergroot, incluis slow-motion bikiniscène op het Scheveningse strand. Want wat is het leven zonder liefde? Het is een vraag die ook beroepscriminelen bezighoudt, zoveel is duidelijk.

Stanley H. roept naast Nederlandse true crime – zie bijvoorbeeld De Dominee (2004), over Klaas Bruinsma  – ook gelijkenissen op met de Franse misdadiger Jacques Mesrine, die in een filmisch tweeluik (2008) werd vertolkt door Vincent Cassel. Misschien wel omdat Mesrine net als Hillis door een gedeelte van het publiek werd beschouwd als een soort held die het establishment telkens te kakken zette. Dat deed Hillis dus onder meer met z’n ontsnappingen. Dat de makers van Stanley H. echter beginnen met de liquidatie spreekt evenwel boekdelen: hoe nostalgisch en romantisch Hillis’ verleden ook was, in 2011 kwam dat allemaal vroegtijdig aan een einde.

Al met al biedt Stanley H. een interessante blik in een historisch misdaadmilieu. Hoewel de makers ervoor moeten waken dat het niet te cartoonesk wordt. Dat begint bij de onevenwichtige dialoog, die af en toe een tikkeltje te netjes klinkt met een overvloed aan volzinnen.

Bepaalde geestigheden maken dit weer goed, zoals wanneer de autoradio van de overvalauto nota bene tijdens een overval wordt gestolen, en Hillis met een glunderende ironische blik zegt: ‘Je blijft gewoon van andermans spullen af.’