Premiére

Mart Smeets blikt terug op zijn allereerste Tour de France (in 1973), toen hij korte reportages vanaf de motor maakte. ‘Ik nam de door mijn moeder getikte startlijst mee.’

Op 25 juni 1973 wist ik niet dat ik op 30 juni van dat jaar commentaar zou geven bij de proloog van de Tour in Scheveningen. Ik zou die zomer veel gaan trainen en spelen (basketbal) en aan mijn muziekcollectie gaan werken. Toen belde Kees Buurman van de NOS. Zijn eerste vraag: ‘Heb jij iets te doen de komende maand?’ Vijf minuten later legde ik de hoorn neer: ik ging naar de Tour en moest me op vrijdag melden bij George Tor, de producer van dienst en een bekende van me. Twee avonden later kwam mijn moeder mij een door haarzelf getikte startlijst van de Franse ronde brengen. Ze dacht dat zulks wel handig was bij me te hebben. Zo lief en zo zorgzaam.

Mijn vader, die sponsor in de Nederlandse wielersport was geweest via het bedrijf Remington, zei op serieuze toon: ‘Kijk eerst goed om je heen, luister naar veteranen en probeer je aan te passen.’ Veel later zou hij nog eens tegen me zeggen: ‘Ik weet niet of jij de wielerwereld begrijpt en die wereld jou… maar daar moet je maar achter zien te komen. ’Zo waar en raadzaam. In Scheveningen werd ik voorgesteld aan de andere NOS-radioploegleden: Frits Suer van dagblad De Tijd, Serge Gauvain, de partner van producer Tor, die voor de valiezen en koffers zorgdroeg, Gerard Koel, de chauffeur, Raymond Nackaerts, de motorrijder en Jan Wauters van de BRT, die deels voor de Belgen, deels voor ons zijn verslag zou doen. Er volgde een stevig diner met heel veel wijn, ik reisde weer per trein naar huis en werd de volgende ochtend door Koel in de NOS-Peugeot opgehaald. Ik had een koffer aan kleren bij me, een schoenentas en een tasje met wat wielergegevens plus, uiteraard, de door mijn moeder getikte startlijst.

Waarom ik opgeroepen was? Kees Buurman toen: ‘We hebben een probleempje met Theo Koomen en als jij nu op jouw manier de motor gaat doen, komen we een eind.’
O.

Jan Wauters nam me meteen apart en legde me in een tien minuten durende alleenspraak uit hoe dit circus in elkaar stak. Eddy Merckx was niet gestart omdat hij drie grote ronden te veel vond en zijn Italiaanse sponsor het eigenlijk voor het zeggen had. Wauters raadde me aan vooral goed uit mijn doppen te kijken en niet elk nieuwsbericht of gerucht voor waar aan te nemen. Zijn credo: ‘Als ze in het cyclisme liegen, dan doen ze dat goed en met overtuiging.’ Hij zei tot slot dat Luis Ocaña deze ronde ging winnen en wenste me succes. Voor de volgende 37 jaar had ik er een mentor en verre vriend bij.

Op zaterdag won Joop Zoetemelk de proloog vóór Raymond Poulidor en zei producer Tor dat ik Joop moest gaan interviewen. Dat deed ik, nadat ik me eerst aan hem had voorgesteld. Joop gaf me een slap handje terug en luisterde (denk ik) naar mijn naam. Tot op de dag van vandaag heeft hij me altijd en overal consequent aangesproken met ‘Mark’.

Zoetemelk raakte, op weg naar de eerste finish, naast Ahoy in Rotterdam, zijn gele trui kwijt en van mijn eerste flitsen (korte reportages vanaf de motor) kwam helemaal niets binnen in Hilversum. Er zou naar gekeken worden en ’s middags, op weg naar Sint-Niklaas in België, werkte het mondjesmaat. Ik was Tourjournalist geworden.

De volgende dag maakte ik een voorstelrondje langs de Nederlandse renners tussen de etappes A en B in, terwijl de renners op britsen lagen uit te rusten. De meesten gaven een hand terug en zo soms zei iemand zijn eigen naam (ik weet ze nog: Gerard Vianen, Matthijs de Koning en Jan Krekels) en De Koning vroeg me of ik ‘die basketballer was van de radio’. Met enige trots liep ik verder.

Lees verder in VARAgids 26 vanaf bladzijde 42.