Een ode aan Hans Rosling (1948-2017)

 

‘De VVD wil dat meer vluchtelingen opgevangen worden in de eigen regio, op veilige plekken rond Syrië,’ schreef het ANP in september van 2015. Wie destijds geloofde dat hier géén fact free politics werden bedreven, kon kijken naar het korte (44 seconden slechts) filmpje dat de Zweedse professor Hans Rosling in dezelfde maand maakte.

We zagen Rosling aan een tafel met twintig appels; iedere appel stond voor één miljoen Syriërs (het land kende twintig miljoen inwoners vóór de oorlog in het land). Vier miljoen vluchtten het land uit, naar een naburig land (vier appels legt Rosling op een andere plek op tafel). Acht miljoen vluchtten binnen de Syrische landsgrenzen. En daarbuiten, naar Europa? Rosling pakte uit de vier miljoen buitenlandse vluchtelingen (de vier appels die uit Syrië vluchtten) een kwart van een appel. 250.000 Syriërs reisden door naar Europa. De Europese vluchtelingencrisis in beeld gebracht door een kwart appel, op een schaal van twintig appels – tot zover vluchtelingen die níet in eigen regio bleven.

Het was Rosling ten voeten uit. Feiten met aantallen, waarvan we niet altijd de verhoudingen doorzien, maakte Rosling inzichtelijk met animatiesoftware die hij zelf had laten ontwikkelen (de software is door Google overgenomen, om het gratis beschikbaar te stellen voor openbare statistieken). Uit gegevens over levensverwachting en geboortecijfers concludeerde hij bijvoorbeeld: in de afgelopen vijftig jaar is de levensverwachting in veel ontwikkelingslanden enorm gestegen; tegelijkertijd worden in die landen minder baby’s geboren. Of: de afgelopen honderd jaar is de wereldbevolking rijker en gezonder geworden. Er zijn niet alléén relativerende berichten; in 2015 zette Rosling een lezing van een uur op zijn site gapminder.org, waarin hij betoogde: de VN-doelstelling om extreme armoede in 2030 uit de wereld te krijgen is een wassen neus. Zéér inzichtelijke filmpjes, die ook nog eens grappig waren (kijkt u naar de TED-lezing ‘ Hans Rosling and the magic washing machine ’ op Youtube). Want hoewel Rosling graag dweepte met ‘feiten in plaats van retoriek’, gebruikte hij ook retorische trucs voor zijn verhaal.

Enfin, Rosling, een held. Als u nog steeds niet bent overtuigd: Rosling was mede-auteur van een handboek over Wereldgezondheid! Hij was een van de oprichters van Artsen zonder grenzen in Zweden!

Hans Rosling was degenslikker!