VOD Filmklassieker: Eternal Sunshine Of The Spotless Mind (2004)

Naast sterke rollen voor Jim Carrey en Kate Winslet heeft de film een inventief en duizelingwekkend non-lineair scenario. Dat scenario is afkomstig van Charlie Kaufman, bekend van het al even vreemde Being John Malkovich en Anomalisa (die laatste titel staat op Netflix), en is wat chronologie betreft net zo uitdagend en verwarrend als de scripts van films als Memento, 21 Grams en Pulp Fiction (ook die laatste titel staat op Netflix).

Aan het begin van de film komen de depressieve zonderling Joel (Carrey, in een ongebruikelijk ingetogen en dramatische rol) en de impulsieve en zelf-destructieve Clementine (Winslet, in haar beste rol sinds Heavenly Creatures) elkaar voor het eerst tegen. Na deze introductie, waarin we meteen begrijpen dat dit een geval is van tegenpolen die elkaar aantrekken, valt het eerste gat in de chronologie; een aangeslagen Carrey probeert chocolade te maken van zijn leven, nadat hij en Clementine na twee jaar uit elkaar zijn gegaan. Door een administratieve fout komt hij erachter dat Clementine daar wat hulp van buitenaf voor inschakelde: zij heeft bij het bio-technologische bedrijfje Lacuna in haar brein alle herinneringen aan Joel laten wissen.

Joel kan het eerst niet geloven maar besluit, als zijn zielenpijn te onverdraaglijk wordt, haar voorbeeld te volgen en meldt zich bij de werknemers van Lacuna, die hem in zijn eigen bed gedurende een nachtelijke en geautomatiseerde geheugenwis-sessie bevrijden van Clementine. Terwijl wij in het heden de extreem onzorgvuldige werknemers van Lacuna (heerlijk gespeeld door Kirsten Dunst en Mark Ruffalo) seks zien hebben in zijn bed, bekijken we in de geest van Joel hoe al zijn herinneringen aan zijn liefde met Clementine in omgekeerde volgorde voorbij komen en allemaal onverbiddelijk worden uitgewist. Zo leren we alsnog hoe hun liefde opbloeide en uiteenspatte. Deze tijdreis is in handen van regisseur Michel Gondry (Human Nature, plus honderden videoclips, onder anderen van Björk) zeer knap vormgegeven.

Eternal Sunshine Of The Spotless Mind is op een niet-tranentrekkende manier ontroerend en door de ingewikkeldheid ook prettig uitdagend, maar de film stelt tevens boeiende filosofische vragen - wie zijn we zonder onze geschiedenis, mag je voor een ander beslissen dat dingen niet gebeurd zijn - en geeft ook een paar antwoorden. Hoewel de apparatuur van Lacuna uiteraard niet bestaat, zijn er wel aanverwante technieken en medicijnen.  

Dit is zo'n love-it-or-hate-it film, door sommigen beloond met nul sterren (saai, onbegrijpelijk) en door anderen juist beloond met vijf sterren (briljant, origineel). Oordeel zelf op Netflix en bekijk de film met voortdurend temporeel wantouwen, want je wordt er herhaaldeliijk ingeluisd. Een tv-versie is in voorbereiding, zonder medewerking van de oorspronkelijke makers. Straks misschien eerst maar eens Kidding bekijken, een nieuwe komische serie van Michel Gondry en Jim Carrey.