Negen lessen uit How it's made

 

1: Een supermarkteigenaar verzon het winkelwagentje
Sylvan Goldman, eigenaar van supermarkt Humpty Dumpty in Oklahoma City (VS), zag dat zijn klanten niet verder gingen kopen wanneer hun mandje te zwaar werd. Hij kwam in 1937 met de eerste versie van de winkelwagen. Het eerste prototype zag er anders uit: twee winkelmanden in een metalen frame op wielen. De winkelwagen sloeg niet meteen aan: mannen vonden ze te vrouwelijk en vrouwen associeerden ze met kinderwagens. Omdat de klanten het handig vonden meer producten in één keer te kopen, werd de uitvinding toch een succes (en Goldman multimiljonair) (seizoen 2, aflevering 12)

2: 64 legoblokjes op iedere wereldburger
Een legoblokje is in slechts 10 seconden gemaakt. In deze korte tijd zijn de korrels plastic gesmolten (232 graden Celsius), gevormd én gekoeld. Met deze snelheid worden er 1,7 miljoen steentjes gemaakt in één uur (15 miljard per jaar). De hoofden van legopoppetjes gaan in een iets minder rap tempo: 15.000 in één uur tijd. Tot op heden zijn er meer dan 450 miljard standaard legoblokjes geproduceerd, ruim 64 blokjes per aardbewoner (seizoen 4, aflevering 11)

3: Een ijsbaaneigenaar bedacht de ijsdweilmachine
Frank Zamboni was in 1949 de gelukkige eigenaar van een ijsbaan in Californië, maar handmatig het ijs herstellen kostte te veel tijd en geld. Hij vond een machinale ijsdweilmachine uit, de zamboni, om het oppervlak weer egaal te maken na het schaatsen. De zamboni bestaat uit vele onderdelen, maar alles leunt op het onderste stalen frame van bijna 3000 kilo. Bovenop het frame komt de watertank, een vuilnisbak voor oud ijs en de motor, onderop een stalen spiraal en een scherpe (wederom stalen) lemmet die de ijsvlakte gladscheert. Veel tijdrovende precisiewerk zit in het fabricageproces, maar Sven Kramer schaatst er wel sneller door (seizoen 6, aflevering 12)

4: De was van schoensmeer is zeer zeldzaam
Carnaubawas, naast terpentine en kleurstof hét hoofdingrediënt van schoensmeer, is zeer schaars. Het is alleen te verkrijgen van de carnaubapalm, en die groeit op zijn beurt alleen maar in het noordoosten van Brazilië. Het geelbruine goedje is een van de hardste natuurlijke wassen en is in zuivere vorm harder dan beton. Ongeveer 5 procent van de Braziliaanse carnaubawasexport is bestemd voor Nederland (seizoen 10, aflevering 13)

5: Het rood in een barbierspaal staat voor bloed
Een rood-wit-blauwe barbierspaal was in oude tijden (met name in Angelsaksische landen) een uithangbord bij kapsalons. Er zit veel symboliek in de paal: de kleur rood zou bijvoorbeeld staan voor het bloed van de klanten (barbiers praktiseerden vroeger ook chirurgijnstaken zoals aderlaten of tandentrekken). Tegenwoordig dienen barbierspalen in bepaalde delen van Azië als uithangbord voor een heel andere ondernemingsbranche: bordelen (seizoen 13, aflevering 4)

6: Een alpenhoorn kan 8 kilometer overbruggen
Geduld is een schone zaak, zeker bij de alpenhoorn. Negen jaar moet het sparrenhout uitdrogen voordat het bewerkbaar is. Ook moet de hoornmaker wachten met het oogsten van het hout tot een specifiek punt in de zonkalender, omdat het hout op dat moment dan het meest galmend zou zijn. Het geluid van het 4-meter lange blaasinstrument kan dan wel een afstand van 8 kilometer overbruggen (seizoen 13, aflevering 8)

7: Worcestersaus per toeval uitgevonden
Het geheim van de worcestersaus, gemaakt van onder andere azijn, knoflook en ui, is het langdurige gist- en rijpproces. Begin 19de eeuw kwam een Engelse nobelman terug in Worcester na een lange trip in India waar hij had genoten van een onbenoembare saus. Hij gaf twee lokale apothekers, John Lea en William Perrins, de taak het mengsel op basis van beschrijvingen te dupliceren, maar hun creatie bleek zeer onsmakelijk en werd naar de kelder verplaatst. Bij een grondige schoonmaaksessie enkele jaren later besloten de heren hun brouwsel weer eens te proberen en, warempel, het was verrukkelijk! Sinds het allereerste flesje in 1838 is zowel het productieproces als het recept van Lea & Perrins Worcestersaus vrijwel identiek gebleven (seizoen 15, aflevering 5)

8: Sommige moslims weigeren een croissantje
De wording van de croissant is in nevelen gehuld. Verschillende legendes doen de ronde: het zou uitgevonden zijn na het gevecht om Tours in 732, waar de Franken het islamitische Omajjaden-leger versloegen. Om deze victorie te vieren werd brood in de vorm van de halvemaan gemaakt. Andere bronnen zeggen dat de introductie van de lekkernij plaatsvond na de belegering van Wenen in 1683. Volgens de overlevering groeven Ottomaanse soldaten een ondergrondse tunnel, die uitkwam bij een bakkerij. De bakkers sloegen direct alarm en de aanval werd afgeslagen. Het halvemaanbroodje zou in beide gevallen dus staan voor symbool van winst tegen islamitische legers. Sommige fundamentalistische moslims weigeren door deze verhalen tot op de dag van vandaag het broodje te verorberen (seizoen 20, aflevering 7)

9: In lipstick gaat soms cacaoboter
De Egyptische farao Cleopatra was al fan van lipstick en gebruikte het veelvuldig. Het aanbrengen van de eerste versies van lipstick was toentertijd (nog voor de geboorte van Christus) echter nogal pijnlijk. Vrouwen (en mannen) van nu kunnen het met een gerust hart aanbrengen, mede door de toegevoegde oliën en vetten waardoor de lipstick niet schuurt. Voorbeelden zijn olijfolie, vaseline en cacaoboter (seizoen 22, aflevering 4).