Mission: Impossible - Dead Reckoning Part One: actie op hoog niveau

Na vijf jaar pauze krijgen we steengoede actie te zien in de zevende en vermoedelijk laatste aflevering van de franchise. Hoogtevrees gegarandeerd.

Je moet het Tom Cruise nageven: hij heeft sinds Top Gun: Maverick en de dood van James Bond een voorlopig monopolie op de betere actiefilm in de bioscoop. Het verhaal van dit eerste deel van het afscheid van Ethan en zijn trouwe teamgenoten (deel twee van de film gaat over een jaar draaien) is wederom bijzaak, hoewel het vertrouwd grappig is: ze moeten alweer de wereld redden. De schurk is deze keer origineel en actueel: het is een AI genaamd De Entiteit die zelfbewustzijn heeft ontwikkeld en alle computers en netwerken der mensheid dreigt over te nemen. De Entiteit is alleen uit te schakelen door een fysieke sleutel die veiligheidshalve in twee helften is verdeeld. De eerste helft is in handen van Gabriel, een menselijke handlanger van De Entiteit, verdienstelijk gespeeld door Esai Morales, die we nog kennen als Del, de bad guy uit Ozark S01. De tweede helft van de sleutel is het object waar iedereen in de film achteraan rent. Behalve Ethan en zijn team en Gabriel zijn dat wapenhandelaar The White Widow (Vanessa Kirby) die we ook in deel zes tegenkwamen en meesterdievegge Grace (Hayley Atwell uit Agent Carter), de facto de vrouwelijke hoofdrol in deze film omdat oudgediende Ilsa Faust (Rebecca Ferguson uit Silo) tamelijk snel en achteloos wordt uitgerangeerd in de loop van de film.

Dat verhaal stelt eigenlijk niet veel voor; het is slechts een kapstok voor de actie, maar die is dan ook grandioos. De ellenlange en verplichte achtervolging vindt dit keer plaats in Rome, in een knalgeel oud Fiatje waarin Ethan en Grace onder veel meer de Italiaanse trappen af stuiteren terwijl ze met handboeien aan elkaar geklonken zijn. Het levert zowaar echt grappige humor op maar blijft ook grimmig, omdat inmiddels ook bad girl Paris (Pom Klementieff) in een gepantserde SUV achter het Fiatje aan zit. Leuk om te zien dat de eeuwige verplichte auto-achtervolging toch fris en fruitig aanvoelt. Dan is er nog de met veel PR-bombarie omgeven sprong waarbij Tom Cruise echt, zonder trucages, op een motor van een honderden meters hoge klif afraast om met een parachute een rendez-vous met de trein waarin Grace zit te forceren. Dat nogal abrupte rendez-vous levert een van de grappigste momenten in de film op. Grace verblijft beneden in het dal aan boord van de Orient Express, de beroemde luxe stoomtrein die door Gabriel is gesaboteerd en op hol is geslagen, en haalt allerlei trucs uit om de tweede helft van de sleutel te stelen.

De finale van de film, die liefst twee uur en drie kwartier duurt maar door alle sublieme actie veel korter aanvoelt, speelt zich af in die trein die te hard rijdt, een dode machinist heeft en te maken krijgt met opgeblazen antieke spoorbruggen boven weer een ander ravijn. De manier waarop Ethan en Grace van wagon naar wagon vluchten terwijl de Orient Express zichzelf langzaam maar zeker in de afgrond laat vallen, is wellicht de beste filmische treinramp aller tijden en zo grandioos gefilmd dat je Cruise en vaste Mission: Impossible-regisseur Christopher McQuarrie bijna dankbaar bent voor dit ongelofelijke spektakel, dat nu eens niet veel te snel en veel te CGI is, maar juist tergend langzaam. Krakend en brekend zakt het gevaarte wagon voor wagon in de diepte terwijl Ethan en Grace springend en vallend in leven proberen te blijven. Ook als je geen hoogtevrees hebt - Grace heeft dat wel trouwens - is dit loeispannend en virtuoos in beeld gebracht.

Als de actie stilvalt lijdt de film wel onder houterige en vermoeiende dialogen waarin veel wordt uitgelegd en de interactie tussen dievegge Grace en Ethan is soms een tikje tenenkrommend omdat zij weliswaar erg slim en gewiekst is maar toch steeds vaker bescherming en troost zoekt bij hem. Het moet wel duidelijk blijven wie hier de baas is, krijg je de indruk. Cruise doet weer ontzettend vaderlijk tegen zijn vrouwelijke tegenspeelsters, die allemaal zeer aantrekkelijk zijn maar die hij eerder als dochters dan als partners lijkt te zien. Maar dat zijn allemaal bijzaken, de actie is goed en de helden sympathiek. Wat Cruise hierna gaat doen, is wel de vraag. Maar eerst maar deel twee afwachten, volgend jaar. We hebben er zin in.

Mission: Impossible - Dead Reckoning Part One draait vanaf donderdag 13 juli 2023 in de bioscoop.