Making a Murderer S02E01-04: onwerkelijk juridisch steekspel

Toen Steven Avery tegen het einde van het eerste seizoen van Making a Murderer opnieuw werd veroordeeld tot een ferme celstraf (ditmaal levenslang vanwege de moord op Teresa Halbach), stond één ding buiten kijf: het vonnis had meer te maken met zijn plek in de samenleving (Avery als de telg van een familie van autoslopers; een gezelschap van ietwat simpele buitenstaanders) dan met zijn vermeende schuld. Door het voorbarige optreden van officier van justitie Kenneth Kratz, die na de dubieus verkregen bekentenis van Avery’s neef Brendan Dassey één dag later al de pers inlichtte, was Avery’s imago definitief bevlekt.

In sommige delen van de Verenigde Staten geldt het devies: eenmaal een sukkel, altijd een sukkel. Ofwel: ondanks het feit dat Steven Avery eerder vrijgesproken werd na een lange gevangenisstraf, zal dat nu (het tweede seizoen begint zo’n vijfenhalve week na de verwikkelingen uit het eerste seizoen, in 2015) niet nog eens gebeuren: ‘Hij heeft z’n tweede kans gehad, en die verpest’, aldus een commentator in een nieuwsreportage. Die boodschap – dat gebrek aan mededogen, ingegeven door de doortastende familie van het slachtoffer, Halbach – werd de laatste jaren schaamteloos de ether in gelanceerd door menig televisiekanaal. Maar hoe zat het dan met de bevindingen van Netflix’ Making a Murderer? Is Avery wel schuldig? ‘Laat Netflix niet bepalen wat je denkt’, zo proclameren critici.

Wie bepaalt dan wel hoe je moet denken? Hogere rechters, die toch echt niet een vonnis gaan herzien; officiers van justitie die ondanks grove fouten bij hun standpunt blijven; familieleden van het slachtoffer die diep van binnen echt wel weten dat er iets niets klopt? De media gaan hier graag in mee; televisiereporters creëren een verdorven circus waarin de zucht naar sensatie domineert. Na een eerste seizoen waarin het falen van het Amerikaanse rechtssysteem centraal stond, verleggen de makers nu hun focus naar de rol van de media. Avery’s nieuwe advocaat Kathleen Zellner (Morticia Adams met een Texaanse tongval) vaart wel bij al die aandacht van nieuwscamera’s.

Zellner is een strafpleiter met een bijzondere staat van dienst: ze wist al zeventien tot levenslang veroordeelde gedetineerden vrijgesproken te krijgen van hun soms (de meeste vrijgesprokenen zijn naar verluidt echt onschuldig) wanstaltige daden: één van haar cliënten bleek 21 mensen te hebben vermoord, maar dat mocht ze pas na zijn dood delen met het publiek. In de eerste afleveringen zien we hoe ze op het gebied van bloedspetters, forensisch onderzoek en DNA-materiaal een keur aan experts inhuurt: ze komt hierdoor al direct een hoop schrikbarende oneffenheden op het spoor. In het eerste seizoen werd immers al gesuggereerd dat de politie Avery’s bloed had geplant in de auto van Halbach – dat lijkt overeen te komen met Zellners (nieuwe) bevindingen.

Ook Dassey heeft een nieuwe ster-advocaat met grote ambities. En de inwoners van Manitowoc zien ook hem graag achter de tralies blijven. Hoewel Avery en Dassey dagelijks steunbetuigingen krijgen (waaronder liefdesverklaringen van vrouwen). Een van Dasseys brieven wordt op een gegeven moment zelfs verkocht voor tweehonderd dollar. Avery krijgt op zijn beurt de titel ‘ster van Netflix’, en twee van zijn vrouwelijke bewonderaars verschijnen nota bene bij Dr. Phil. Potsierlijker en droefgeestiger wordt het niet: Making a Murderer is bij vlagen een absurdistisch theater. Ga dan ook niet van tevoren op Wikipedia struinen naar de verwikkelingen van de laatste jaren, maar laat je erin onderdompelen.

Het tweede seizoen van Making a Murderer is een onwerkelijk juridisch steekspel van epische proporties, gelardeerd met een hoop leugens en de manifestatie van (jawel, jawel) een nieuwe dader. Hoewel de fundering al gelegd is in het eerste seizoen, neemt het verhaal opnieuw zinderende wendingen. Daarnaast vormen de telefoongesprekken met Dassey en Avery, vanuit de gevangenis, opnieuw de rode draad. De Making a Murderer-franchise is dan ook gelukkig niet verworden tot een melkkoe: er is écht een nieuw verhaal te vertellen, waarin het establishment en de media hopelijk het vuur aan de schenen wordt gelegd.