Loopwonder

Als kind rende ze drie kilometer naar school om op tijd te zijn, nu gaat Sifan Hassan voor olympisch goud.

Een stuk kaas, een klomp en een bos bloemen. Het is de bijvangst van de Nederlandse titel veldlopen in Tilburg. Sifan Hassan, geboren en opgegroeid in Ethiopië, neemt haar oogst in november van 2013 zichtbaar opgelucht in ontvangst. Lange tijd heeft ze wedstrijden voor spek en bonen gelopen, wachtend op haar Nederlands paspoort. Ja, ze is meestal de beste, maar bij gebrek aan het document gaan anderen er met de winst vandoor.

Eindelijk heeft ze nu haar paspoort gekregen, enkele dagen eerder, in het stadhuis van Arnhem. In Tilburg laat ze zien wat haar nieuwe thuisland te wachten staat. De prijzenjacht van Hassan kan beginnen.
Vijf jaar eerder komt ze moederziel alleen aan in Nederland. Hassan is 16 jaar oud. Van haar tocht naar Europa is weinig bekend. ‘Daar praat ik niet over,’ zou ze later zeggen in de Volkskrant. ‘Met niemand. Ik wil daar niet over praten.’ Zelfs haar eerste coach in Nederland, Honoré Hoedt, tast in het duister.

Haar jongste jaren in Ethiopië zijn naar eigen zeggen relatief onbezorgd. Hassan groeit op in de buurt van de stad Adama, vader en moeder hebben een boerderij. Hardlopen is dan nog slechts een noodzaak. De jonge Hassan treuzelt vaak in de ochtend en moet dan rennen om op tijd op school te zijn. Drie kilometer, een peulenschil.
Op haar dertiende verhuist ze naar haar oma, in de Ethiopische hoofdstad Addis. Het is er gevaarlijker dan op het platteland. Wat er in die tijd gebeurt, houdt ze tot op de dag van vandaag voor zich – ‘Mij helpt dat niet, het voelt niet goed’, zegt ze in NRC – maar drie jaar later woont ze in het asielzoekerscentrum in Zuidlaren. Dat de verblijfsvergunning snel geregeld is, tekent volgens haar coach Hoedt de ernst van haar situatie.

Haar eerste maanden in Nederland noemt ze vreselijk. Hassan is eenzaam, voelt zich opgesloten. Soms gooit ze iets kapot, een andere keer neemt ze de benen met een vriendin. De bus naar Assen. Haar vriendin bedenkt zich, en daar zijn ze weer, in Zuidlaren. Om afleiding te zoeken gaat Hassan hardlopen. Niemand die haar kan bijhouden, ontdekt ze onder meer bij een atletiekvereniging in haar latere woonplaats Eindhoven.

Inmiddels woont en traint Hassan in de Verenigde Staten, maar jaarlijks trekt ze naar Ethiopië voor trainingen op hoogte. (Hassan is in Ethiopië als de coronacrisis uitbreekt en zit vijf maanden vast in het land.) Ze voelt zich Nederlandse, zegt Hassan, meer dan Ethiopische, maar ook haar vaderland blijft trekken. Het contact met haar ouders, een tijdlang verbroken, is inmiddels hersteld.

Lees verder in VARAgids 31 vanaf bladzijde 32.