Lang leve The crown

Hoewel we tien afleveringen lang heel veel Diana en ook verbazend veel Thatcher te zien krijgen, is natuurlijk duidelijk om wie het Britse koningshuis en daarmee de serie The crown werkelijk draait. Helemaal aan het einde van de tiende en laatste aflevering van dit seizoen, als het sprookjeshuwelijk van prins Charles en lady Diana een gruwelhuwelijk is gebleken en de facto aan scherven ligt, neemt prins Philip zijn schoondochter Diana apart. Het is Kerstmis 1990. Hij vertelt haar op kenmerkend ijzige wijze dat ze niet meer is dan een buitenstaander. Hij zet haar ferm op haar plaats, nadat ze al bijna tien jaar lang door de koninklijke familie is gekleineerd en vooral genegeerd. Terwijl de buitenwereld Diana juist adoreerde en was gaan zien als de enige ‘royal’ die er echt toe deed, doet ze er in de familie niet meer toe, nu zij én Charles opzichtig vreemdgaan en elkaar duidelijk zijn gaan haten. Toch, vertelt Philip haar, is ze niet de enige buitenstaander. Dat is hijzelf ook nog steeds.

‘Ik was een buitenstaander toen ik de dertienjarige prinses ontmoette die mijn vrouw zou worden. En na al die jaren, ben ik dat nog. Wij allemaal. Iedereen, in dit stelsel, is een verloren, eenzame, irrelevante buitenstaander. Afgezien van die ene persoon, de enige persoon, die ertoe doet. Zij is de zuurstof die we inademen, de essentie van onze plicht. Jouw probleem, lijkt me, is dat je in de war bent over wie die persoon is.’ Hij vertelt haar kortom, recht in haar gezicht, dat ze zich niet moet verbeelden dat ze belangrijker is dan Elizabeth. Dat is niemand namelijk.

Netflix’ megaproject The crown telt inmiddels veertig afleveringen en er volgen er de komende jaren waarschijnlijk nog twintig. Allemaal geschreven door scenarist Peter Morgan, die weliswaar veel hulp krijgt van researchers en experts, maar de toon van de serie toch echt eigenhandig zet. En die toon begint erg hard te worden over de familie. Waar hij de jonge Elizabeth en Philip nog een zekere speelsheid gunde, zijn het paar en hun kinderen in seizoen drie en vier eigenlijk steeds onsympathieker aan het worden. Uiteraard baseert Morgan zich zoveel mogelijk op feiten, maar waar hij zijn fantasie de vrije loop moet laten, pakt dat niet gunstig uit voor de familie. Je kunt je niet goed voorstellen dat die familie het nog leuk vindt hiernaar te kijken. Wij wel uiteraard, maar alhoewel The crown zich verre houdt van ordinaire sensatie, is het ook voor ons een vreemde gewaarwording om bijvoorbeeld de piepjonge prins William in het gezelschap van zijn stralende moeder Diana te zien. Het is bijna pijnlijk om aan te zien, de afloop kennende, en je vraagt je af hoe Morgan die dood van Diana gaat behandelen. Maar dat is dus voor een komend seizoen, waarin Diana overigens door een andere, oudere actrice gespeeld zal worden.

Lees verder in VARAgids 46 vanaf pagina 24.