Koppensnellers S01E01: met durf gemaakte dramedy

Foto credits: Mark de Blok / AVROTROS

Wanneer het gezaghebbende Nederlandse dagblad De Courant is overgenomen door een durfkapitalist, meldt Dana (Lineke Rijxman) zich voor het hoofdredacteurschap. Ze komt vers van de pers uit de Verenigde Staten overgevlogen, waar ze lange tijd werkzaam was in de media-industrie. Dat Dana weinig ervaring heeft in de journalistiek zelf, lijkt haar niet te deren. Ze weet wél hoe ze moet saneren: ‘Dat is precies waar ik snoeigoed in ben.’ Dat ze met haar zakelijke, gewiekste houding al snel de hele redactie tegen zich krijgt, komt niet als een verrassing. Net als het feit dat ze haar zoon Lucas (Tim Linde) al enige tijd niet meer spreekt.

Zoonlief werkt als persvertegenwoordiger in een kleine gemeente voor burgervader (en oom) Fons (Jack Wouterse). Hij probeert met man en macht de bouwplannen voor een nieuwe buurtmoskee – ‘een waardige plek van bezinning' - goedgekeurd te krijgen; wat de nodige heisa (en hilariteit) oplevert.

Ineens verschijnt Dana weer in het leven van haar kind, getuige een prachtig geschreven scène waarin ze prompt besluit zonder medeweten van Lucas zijn dochter van school te halen. Het is abject gedrag, maar Lucas’ reactie is evenmin weinig inspiratievol: hij beweert dat zijn dochter bang is, maar zij zwaait juist vrolijk naar oma.

Tussendoor verschijnen tijdens dialogen rode tussentitels met bepaalde woorden of zinnen erin die net door personages zijn uitgesproken. Waarmee de makers – leden van het theatergezelschap Mugmetdegoudentand – lijken te knipogen naar het veelvuldige gebruik van eufemismen door types als Dana. Woorden als democratie lijken geen betekenis meer te hebben. Net als het andere linguïstische arsenaal waarmee Dana de redactie voor zich wil winnen. En ze schroomt ook niet manipulatietactieken in te zetten. Ze ziet al snel de zwakke punten en gaat over tot spreekwoordelijk bresschieten: de huidige adjunct-hoofdredacteur is een charlatan met een zwak voor jongere vrouwen – en dat komt hem duur te staan.

Maar Dana is niet gewetenloos. In scènes met Fons komt ze tot bloei. Ze zoekt naar erkenning. Een beetje zoals David Brent (Ricky Gervais) in The Office. Ja, ze wil geld verdienen, maar ze wil ook zinvolle relaties met de mensen om haar heen opbouwen. En dat is goeddeels een onmogelijkheid, omdat zij zien wat Dana niet wil inzien. Actrice Rijxman speelt de (gespeelde) naïviteit met overgave. Het is een genot om naar haar te kijken; naar haar bitse blik, haar rigiditeit en haar vastberadenheid. Ze heeft wel iets van Julia Louis-Dreyfus in Veep – daar doet Koppensnellers bij vlagen ook aan denken, aan het achter-de-schermen-gekibbel op een redactie (of in de politiek).

De timing voor Koppensnellers is in zekere zin ook perfect. De dramedy, of dramatische komedie, komt op een moment dat we en masse onze vraagtekens zetten bij het neoliberalisme. Want gaan journalistiek en durfkapitalisme bijvoorbeeld wel samen? In Nederland is al bewezen dat winstmaximalisatie funest is voor doorwrochte nieuwsgaring. Dat is een boodschap die in Koppensnellers met veel bravoure, geestigheden en fijn drama over het voetlicht wordt gebracht.