Kijktip: Tegenlicht: tijdperk van de mens

Atmosferisch scheikundige en Nobelprijswinnaar Paul Crutzen introduceerde het begrip in 2000, op een conferentie in Mexico. Onze planeet gaat ten onder, dankzij de mens, zoveel is inmiddels wel duidelijk. De oceanen bevatten net zoveel plastic als dat er vis in zit, de atmosfeer is volgepompt met CO2 en diersoorten sterven massaal uit. De invloed van de mens is vernietigend.
De Duitse ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt (1769-1859) was een van de eersten die doorzag hoe alles in een ecosysteem met elkaar verbonden is. Von Humboldt introduceerde het idee van de aarde als levend organisme in het Westerse denken, wat uiteindelijk de basis werd voor de latere milieubeweging. Ook geologen van nu zien de gevolgen van de menselijke impact in steeds hoger tempo toeslaan. Om deze invloed te benoemen, stelde een groep geologen onlangs voor om het antropoceen te laten beginnen in 1950, met de exponentiële groei van de fossiele economie. Maar eerder werd ook gesproken over het begin van de industriële revolutie als startpunt, of zelfs de Steentijd, waarin de eerste vormen van landbouw en mijnbouw plaatshadden. Als de mens inderdaad zijn eigen geologische tijdvak creëert, hoe kunnen we daar dan op een volwassen manier mee omgaan, zonder te leunen op een geloof in het zelf-oplossend vermogen van god of natuur? Hoe kan de mens zelf verantwoordelijkheid nemen en haar invloed ten goede doen gelden?