Judas S01E01-02: Astrid Holleeder neemt het heft in eigen hand

Als er iets is dat Gijs Naber over de jaren wel heeft bewezen, is dat het niet uitmaakt wat voor rol je zijn kant op schuift. Hij kan het allemaal. Van Friese Vikingkoning ( Redbad ) tot tulpenboer (Tulipani), van trouwe paleiswacht (Lang en Gelukkig) tot Willem Alexander (Majesteit), van ultieme slacker (Aanmodderfakker, waarvoor hij een Gouden Kalf won) tot alter ego van David Bowie (Lazarus, van 3 oktober tot en met 29 december in het DeLaMar Theater).

Vanaf vandaag kan hij weer een naam van zijn lijstje afstrepen: zijn vertolking van Willem ‘De Neus’ Holleeder in Judas, gebaseerd op de memoires van zijn zus Astrid (gespeeld door Rifka Lodeizen, Fenix, Kan door huid heen). Willem Holleeder is één van Nederlands meest beroemde en beruchte criminelen, onder meer bekend van de ontvoering van Freddy Heineken (leuk detail: Naber speelde in de speelfilm De Heineken Ontvoering Holleeders compagnon, Cor van Hout).

 

Zelfs al slaat de titel op hem – in de serie komt de vergelijking uit de mond van Cor van Hout (Bas Keijzer, Aaf, Kill Switch) - draait de serie toch om Astrid, die, samen met zus Sonja (Marit van Bohemen, Voetbalvrouwen) – de vrouw van Cor – na jaren van tirannie besluit tegen Willem/Wim te getuigen.

Het is een sappige rol voor Lodeizen, en voor nieuwkomer Frieda Barnhard als de jongere Astrid. Beiden maken goed invoelbaar hoe het is om de zus te zijn van iemand bij wie je altijd op eieren moet lopen. Hun relatie is het schoolvoorbeeld van een onevenwichtige en ongezonde machtsverhouding. Van Astrid wordt verwacht dat ze altijd voor haar grote broer klaarstaat. Of het nu is om een veredelde postbode te spelen of om zijn ellenlange tirades over gebrek aan respect aan te horen. Zo verdenkt hij zus Sonja ervan dat ze zakken met geld voor hem achterhoudt. Waarom rijdt zij anders in een bolide, terwijl hij rond moet tuffen op een lullige scooter? Dat ‘Son’ zijn bloedeigen zus is maakt voor Willem niets uit. ‘Als je niet met hem bent, ben je tegen hem.’ Ook Jaap, de vroegere echtgenoot van Astrid, bekijkt Willem met argusogen. Al heeft hij daarin wel weer gelijk.

Voor diegenen die niet echt bekend zijn met het boek, of met Holleeders geschiedenis – zoals ondergetekende – is zeker het begin van de serie niet altijd even goed te volgen. Er wordt veel tussen verschillende tijdsperiodes heen en weer gesprongen. De première opent met een aanslag op een gezin in een auto, terwijl ze naar opera luisteren (opera is nooit een goed voorteken, zie ook The Assassination of Gianni Versace ). Twee scènes later hoort Astrid op de radio van de liquidatie van Stanley Hillis (waarover bij KRO/NCRV weer een serie in de maak is, met Jeroen Spitzenberger in de hoofdrol). Eén en één maakt twee, zou je zeggen. Toch speelde de eerste scène een kleine vijftien jaar eerder en ging deze over de mislukte aanslag op Cor van Hout (een paar jaar later had Cor minder geluk).

Ook over de keuze van regisseur Joram Lürsen (Alles is Liefde, Publieke Werken) met betrekking tot wanneer Lodeizen of juist Barnhard Astrid speelt kan je soms je vraagtekens zetten. In 1994, toen de echte Astrid 29 was, met een dochter van negen, wordt ze gespeeld door de 23-jarige Barnhard (Willem Holleeder wordt dan gespeeld door Minne Koole, hoofdrolspeler in Niemand in de stad). Drie jaar later is het de ruim twintig jaar oudere Lodeizen. Het valt niet binnen dezelfde categorie als Nadja Hüpscher die in Simon als dertigplusser een tiener speelt, maar het verschil is opmerkelijk genoeg om je even uit het verhaal te halen.

Opvallend genoeg komt de Judas zelf het minste uit de verf. Natuurlijk, het is Holleeder gezien vanuit de ogen van zijn zus, maar in de eerste twee afleveringen valt er nog niet heel veel gelaagdheid achter Willem te ontdekken. Op z’n best is hij een kleingeestige bullebak, die niets aardigs doet zonder er ook iets voor terug te verlangen, en die ons memorabele observaties geeft als ‘as m’n moeder een piemel had dan was ie m’n vader’. Op z’n slechtst is hij een al even berekende psychopaat, die er geen enkel probleem mee heeft een geladen pistool op het achterhoofd van zijn neefje te richten, zolang het hem de verlangde informatie maar oplevert. Er wordt wel gerefereerd aan een harde jeugd, met dank aan pa Holleeder (Kees Boot) en zijn losse handjes (Bianca Krijgsman en Carry Tefsen spelen de moeder en oma), maar ook daar is in het personage nog weinig van terug te zien. Zelfs het karakter van Cor – zelf ook geen lieverdje – heeft in de serie meer diepgang.

Waar Lodeizen en Barnhard als Astrid de show stelen, is Nader/Holleeder niet veel meer dan een bordkartonnen boeman, die op gezette tijden het toneel opgeschoven wordt voor wat dreigende geluiden.