Interview met Sinan Can

Het is eigenlijk wel gepast, denk ik, dat Sinan Can (45) en ik elkaar ontmoeten in de lobby van een hotel. Hij lijkt altijd onderweg, als journalist en documentairemaker, en ik zit tegen het eind van een behoorlijk intensieve tour met mijn oudejaarsvoorstelling Flitsbezorgd. Ik realiseer me heel goed dat Afghanistan en Irak een wat andere vibe hebben dan Amstelveen en Emmen, om maar een paar van onze bestemmingen te noemen.

De sfeer in de lobby heeft iets kerstigs, met een boom en een paar overdreven grote kransen tegen het raam geplakt, we moeten alleen de eerste vijftien minuten over een zeer enthousiaste stofzuiger heen zien te praten. Ik begrijp nu waarom echte topartiesten voor interviews een suite afhuren, maar ja, VARAgids, budgetten, u begrijpt het wel. Sinan roept me toe: ‘Hé, nepsocialist, ben je lekker met het vliegtuig uit Ierland gekomen?!’, en nog voordat ik mijn opnameapparaatje heb kunnen aanslingeren hebben we het al over de journalistiek van een grote landelijke ochtendkrant, dubbele nationaliteiten en feestende Nederlanders (of toch Marokkanen) in een paar grote steden gehad. En zijn we meteen aanbeland bij datgene waar we het over willen hebben: dat de wereld toch juist zo mooi is door al die verschillen. ‘Misschien dat het door al mijn reizen komt,’ zegt Sinan, ‘maar ik ben het steeds meer gaan waarderen: de diversiteit van het leven, het kleurrijke, de verschillende manieren van humor en verdriet verwerken, van eten en drinken, van muziek en cultuur... dat is zo’n grote rijkdom, dat heeft zich in 20.000 jaar ontwikkeld, waarom zou je allemaal dezelfde mensen willen?’

Nu zijn er nogal wat mensen met woede, angst of afkeer naar ‘de ander’, denk jij dat dat komt door het onbekende? Ik bedoel, als ik die West-Afrikaan of die Arabier niet ken, niet begrijp, dan heb ik er ook niks mee...? Ja en nee, dat onbekende speelt mee, maar het kan evengoed zo simpel zijn dat je een Marokkaanse buurman hebt die je vervelend vindt en dat je dat dan projecteert op een hele groep, terwijl, we hebben het over bijna 400.000 mensen in Nederland. Ik geloof ook dat het in de menselijke natuur zit om te oordelen, om een oordeel te hebben over elkaar. Ik heb daar ook last van hoor, van te snel oordelen en later doorhebben dat ik ernaast zat. Als ik bijvoorbeeld later analyseer wat iemands verhaal is, waarom iemand raar is in het contact, en als ik dan weet waar dat vandaan komt, als ik me erin verdiep, dan snap ik het wel – misschien is het een trauma, iets wat iemand uit zijn of haar jeugd meedraagt. Dan klopt die gedachte van ‘doe normaal!’ dus niet meer. Dat lukt alleen als je echt in iemand geïnteresseerd bent.

Dat is ook wat ik bedoel, door mensen echt te ontmoeten zoals jij doet, door op al die plekken te zijn, met oprechte interesse, maakt de kans dat je elkaar enigszins begrijpt een stuk groter. Precies... sowieso, als twee mensen elkaar ontmoeten, ergens op deze aardbol, bestaat de kans op vriendschap. Ook als je elkaar niet verstaat, kan er iets ontstaan. Dat heb ik op veel plekken op de wereld meegemaakt.

In je columns in de VARAgids ging het vaak over een ontmoeting. Ja, heel vaak een ontmoeting met een bijzonder persoon.

Waar er dus best veel van blijken te zijn. Wat was jouw drijfveer om over ze te schrijven? Ik had graag een groot schrijver willen zijn, maar dat ben ik niet. Ik ben heel erg geïnspireerd door twee schrijvers. De eerste is Yasar Kemal, een Turks-Koerdische schrijver. Er is denk ik niemand die de natuur, maar ook de mens, zo mooi, zo gedetailleerd kan beschrijven. De tweede van wie ik heel erg fan ben is Eduardo Galeano, een Uruguayaanse schrijver en journalist. Zijn boeken bestaan uit korte anekdotische verhalen, waarin het menselijke centraal staat. . En dan is er nog Anthony Bourdain, die kookprogramma’s maakte die eigenlijk geen kook-programma’s waren. Ook hij vertelde het verhaal van de mens. Zo wilde ik mijn columns ook schrijven, en dus moest ik elke keer iemand ontmoeten, iemand beschrijven. Elke column ging over een ontmoeting, hier of 5000 kilometer verderop, recent of jaren geleden.

Lees verder in de VARAgids 52-53 vanaf bladzijde 11.