Interview met Dolf Jansen

Dolf Jansen maakt zich zorgen over een systeem dat enkel gebaseerd is op groei. ‘Daarmee gaan we uiteindelijk ten onder.’

Veel mensen zullen vermoeden dat jij uit een heel links milieu komt. 
Dat is zeer ver bezijden de waarheid. Ik had een hardwerkende vader die net genoeg verdiende om een gezin met vier zoons overeind te houden, letterlijk drie hoog achter, in een huis waar de noordoostenwind doorheen woei. Hij was geboren in 1933 en zag na de oorlog in communisten de vijand. Wij lazen De Telegraaf en Troskompas, waarin dat beeld werd ondersteund. Vanwege zijn abjecte hekel aan links stemde hij VVD en ook een keer de Boerenpartij. Zijn zoons wilde hij ervoor behoeden aan de verkeerde kant te staan. 

Ben je daarom links geworden, om je tegen hem af te zetten?
Ik denk dat hij oprecht vond dat links nooit aan de macht mocht komen. Toen ik me zelf voor politiek begon te interesseren, eind jaren 70, las ik de programma’s van PPR en PSP. Ik vond dat die partijen een goed verhaal hadden over sociale ongelijkheid en ontwapening. Mijn oudste broer kwam in diezelfde hoek terecht, maar van de andere twee weet ik het niet. We hebben het onderling als broers nooit over politiek. Mijn vader had een erg duidelijke mening en daarover was thuis verder geen discussie mogelijk. 

Wat trok je aan in politiek, toen je daar op de dertiende in geïnteresseerd raakte? 
Ik was een vrij stille jongen, politiek was het enige waarin ik iets durfde. Dat werd op school gestimuleerd. Mijn leraar Nederlands liet me een poster van de PSP ophangen en daarover moest ik voor de hele klas over vertellen. Ik denk niet dat ik echt bang was dat er oorlog zou komen, maar maakte me wel erg bezorgd over de constante dreiging van atoomwapens.
Met vrienden demonstreerde ik regelmatig, niet alleen tegen die de wapenwedloop, maar bijvoorbeeld ook tegen autoverkeer. Op mijn veertiende deed ik mee aan Amsterdam Fietst, een van de mooiste demonstraties die ik ooit heb meegemaakt.’ 

Was je ook met kraken bezig? 
Nee, helemaal niet. Ik moest ook niets van die krakersrellen hebben, zodra er sprake was
van geweld, was ik weg. Politiek bedrijf je met argumenten en debat, dat heb ik altijd gevonden. 

Was je lid van een partij? 
Nee, dat kon ik mijn vader niet aandoen. Ik ging aan de VU in Amsterdam studeren, de UvA vond hij te links, en mijn plezier haalde ik uit bandjes bezoeken in Paradiso en hardlopen. Naar de kroeg ging ik nooit, dat interesseerde me echt niet. Op mijn vijftiende ben ik met lopen begonnen. Zo heb ik Lebbis leren kennen, op de atletiekvereniging. Hij was ook altijd aan het lopen, schreef voor de roeivereniging, had op feesten altijd een grote mond en ik helemaal niet. Ik denk dat hij graag het cabaret in wilde, maar te laf was om dat alleen te doen. Op een feestje hebben we toen samen op een tafel gestaan om grappen voor het publiek te maken, zo is het begonnen. We zijn elkaar eerst brieven gaan sturen, rond 1988 was dat, en daarna hebben we de sprong gewaagd. 

Maakten jullie ‘links cabaret’, zoals dat in die jaren heette? 
Wij vonden het volstrekt logisch om onze opvattingen op een podium te delen. Maar het ging over veel meer dan over politiek, we hadden ook nummers over andere onderwerpen. Ons eerste programma heette Pas op de hond, omdat we beiden een haat/ liefde-verhouding met honden hadden, waarin overigens de haat overheerste. In de loop der jaren werd ons materiaal steeds meer geëngageerd. Bij het begin van een nieuwe voorstelling bedachten we steevast een lijst met titels. Bovenaan stond altijd Steek een dildo in je hamster, maar dan zei onze impresario, God hebbe zijn ziel, dat we met die naam zo’n tachtig boekingen minder zouden krijgen. Je moet natuurlijk toch een beetje commercieel denken. Toch probeerde we jarenlang bij iedere voorstelling Steek een dildo in je hamster erdoor te drukken. Nooit gelukt. 

Het kan nog... 
Nee, niet meer. Lebbis en ik zien elkaar nog wel, en als zich eenmalig iets aandient dan zullen we dat zeker doen, maar samen op tournee zit er niet meer in. We zijn vrienden, op een rare manier. In zeventien jaar hebben we zo godsgruwelijk veel samengedaan dat het echt een wonder is dat we elkaar niet dood hebben geslagen, al scheelde dat één of twee keer niet zoveel. Lebbis is sociaal bewogen en geëngageerd, maar niet specifiek heel links. Eigenlijk heb ik geen idee wat die man stemt, dat heb ik in al die jaren nooit aan hem gevraagd. Zal wel aan de linkerzijde zijn, misschien heeft hij wel z’n hele leven PvdA gestemd en is hij de laatste PvdA-stemmer in Amsterdam-Oost. 

Lees verder in VARAgids 6 vanaf pagina 10.