America to Me: huidskleur bepaalt alles in verpletterende docu

America to Me is een verpletterende real life-documentaire over een middelbare school in Chicago.

Het tiendelige America to Me laat zien welke rol huidskleur speelt in het leven van Amerikaanse scholieren, óók (vaak onbewust) in een veilige omgeving vol geweldige docenten. De serie kwam tot stand door een bijzonder voorstel dat documentairemaker Steve James (Hoop Dreams) deed aan het bestuur van Oak Park and River Forest High School, vlakbij Chicago. Hij wilde een jaar lang filmen op de school, om zo te onderzoeken welke rol huidskleur en afkomst speelt in het leven van de gemiddelde Amerikaan. De titel verwijst naar het gevoel dat veel zwarte en Aziatische leerlingen hebben, namelijk dat het Amerika waar zij in leven niet voor hen gemaakt is.

Hoewel het bestuur van de school James enige restricties oplegde, geeft de tiendelige serie het gevoel dat hij en zijn team (de samenstelling was bewust net zo cultureel divers als de schoolbevolking zelf) doorlopend overal mochten draaien. De makers volgden lessen en bestuursvergaderingen, en spraken openhartig met de docenten, de studenten én de ouders van de kinderen.

Het gebeurt zelden dat een groots opgezet project als America to Me niet bezwijkt onder zijn eigen ambities. De serie is een monument voor de pakweg vier miljoen docenten in de VS, die met de beperkte middelen die ze hebben proberen een betere generatie op te leiden. En de reeks schetst een ontroerend beeld van de bizarre ontdekkingstocht - vol onzekerheden, tegenslagen en angsten - die de puberteit voor alle tieners is. Veel scènes zijn hoopvol en ontroerend, wanneer leerlingen persoonlijke obstakels overwinnen of ontdekken dat ze veel meer kunnen dan ze zelf ooit hadden vermoed.

Maar wat America to Me vooral pijnlijk duidelijk aantoont, is hoe - weliswaar onbewust - racisme en vooroordelen over huidskleur zelfs in een veilige omgeving vol geweldige docenten bepalender zijn dan de kwaliteiten, de inzet of de ambities van de leerlingen. De huidskleur van een docent of een student brengt, vaak heel onbewust, al bij voorbaat een wagonlading aan vooroordelen met zich mee. Bijvoorbeeld wanneer een zwarte leerling vertelt hoe ze zich ergert aan het feit dat witte docenten proberen te begrijpen hoe haar leven in elkaar steekt: zolang zij niet dezelfde huidskleur hebben, zal ze dat toch nooit lukken.

Veel pijn komt voort uit kleine, onbedoelde opmerkingen, zo getuigen eigenlijk alle betrokkenen; zelfs liberale Amerikanen zijn vooral progressief zolang het hen zelf niet raakt. Een 'middle class' witte moeder, getrouwd met een zwarte man, vertelt dat ze zich jarenlang moest 'rechtvaardigen' omdat ze met een zwarte baby door het park liep. En een andere ouder bekent hoe groot de impact op haar zwarte dochter was, toen haar beste vriendin voor de grap een keer zei dat 'als we vóór de Burgeroorlog hadden geleefd jij mijn slaaf zou zijn geweest'.

America to Me, vanaf 12 april op NPO Start Plus, en vanaf 12 augustus iedere werkdag op NPO 2.