Dichtbij Paul

Paul de Leeuw wordt 60. Vakgenoten en vrienden over de betekenis van een theater- en televisiefenomeen.

Michiel van Erp (redacteur De schreeuw van De Leeuw in 1990 en vriend)
In de twee seizoenen dat ik met Paul de Leeuw werkte heb ik vooral geleerd om televisiemaken als een eindeloos groot avontuur te zien. Ruim baan te geven aan onderwerpen die je spannend of uitdagend vindt – ook al zijn die niet altijd even gezellig. Om de traditionele televisiepaden te verlaten, je verbeelding te gebruiken en niet bang te zijn om af en toe de werkelijkheid naar je hand te zetten om je boodschap kracht bij te zetten.

Vivienne Ypma (producent) In 1992 begonnen we met wat later een Paul de productie-imperium zou worden. Eenvoudig met z’n tweetjes op een achterkamer bij Paul thuis. Aanvankelijk alleen theatervoorstellingen, maar al heel snel ook televisieproducties, cd’s en film. We waren jong en konden alles aan. Paul is heel inspirerend om mee samen te werken. Eigenzinnig, compromisloos, creatief en met een enorme gedrevenheid. Hij leerde me onafhankelijk te zijn, vrij te denken. Een leerzame en levensbepalende tijd.

Rinus Spoor (regisseur en co-producent) Bijna 34 jaar geleden zag ik Paul schitteren in zijn cabaretprogramma De rozebotteltijd. Ik was zo onder de indruk van zijn talent, dat ik daarna de VARA voorstelde om een programma- serie met hem te maken. Vervolgens heb ik tien bijzondere jaren met hem mogen samenwerken. De laatste jaren ook als zakelijk leider van het tv-productiebedrijf MARAT. Toen ik aan Paul vroeg hoe hij op die naam kwam, antwoordde hij, dat riep jij altijd na afloop van alweer een succesvolle aflevering: ‘Met Alle Respect Absoluut Top’.

Cornald Maas (redacteur en vriend) Paul ken ik als leeftijdgenoot, als – sinds kort, eindelijk weer! – mede-Amsterdammer, als ooit-mede-carnavalsvierder, als songfestivalbroeder, als collega- tv-maker. Hij vroeg me ooit voor de redactie van De schreeuw van De Leeuw, in een tijd dat televisie nog niet te nadrukkelijk gehinderd werd door pilots en formats, het experiment niet werd geschuwd, en risico’s nemen een vanzelfsprekendheid leek – mét succes, dankzij Pauls onnavolgbare talent. Ik ken hem vooral als ontregelende, grensverleggende tv-maker, met een afkeer van opgelegd pandoer, en met een groot hart voor oprechte mensen die hun verhaal willen delen. Maar het best ken ik hem als gulle, genereuze en betrokken vriend. Hoe donker een tijd ook is: bij Paul zou ik op elk denkbaar moment terecht kunnen.

Cor Bakker (jarenlang muzikaal begeleider) Paul heeft heel veel voor het Nederlandse amusement betekend als een echte vernieuwer die op zoek gaat naar grenzen en die niet zelden passeert. Dat veroorzaakt nu en dan veel heisa maar het levert wel iets op. Bijvoorbeeld toen hij in 2013 moedermelk aan de borst dronk. Of de special van De schreeuw van De Leeuw rond blinden waar hij op een berg zat en zei: laat de blinden tot mij komen. Heel sterk. Persoonlijk heb ik van hem geleerd dat wat je doet je goed moet doen. Hij omringt zich met de besten in hun vak en is een controlefreak. Als je hem kunt begeleiden dan kun je iedereen begeleiden.

Hanneke Groenteman (redacteur en vriendin) Het is onmogelijk om Paul kort te beschrijven. Hij is een bruisend vat vol tegenstrijdigheden. Hij kan lief en lomp zijn. Zijn persoonlijkheid vult elke ruimte, maar hij kan ook heel stil in een hoekje met een boek zitten. Paul is onzeker maar durft alles. Hij is hondstrouw en, nee, daar is geen tegenstelling te vinden: hij is hondstrouw. Hij is gul en zakelijk. Oppervlakkig en diepzinnig. Hij lijkt glashelder, maar voor mij is hij soms een raadsel.

Olga Zuiderhoek (Seth & Fiona, 1994) Bij Seth & Fiona lag Pauls kracht in de live opname, het transparant maken van alles, waardoor Paul en zijn publiek samen nieuwsgierig waren naar wat er ging komen die avond. Die verwachting, die de makers en de kijkers deelden. Ook als je er nu minder om geeft, mag je dat niet onderschatten, hij heeft hij veel veranderd in ons televisieland.

Ruut Weissman (theaterregisseur en vriend) Het is de energie, de met niets en niemand te vergelijken energie. En het plezier, het onvermoeibare plezier. De fantasie,
de originaliteit en mijn God dat krankzinnige geheugen. De acceleratie, de moed, de gulzigheid. De oprechtheid. Dat talent, dat jaloersmakende talent. Dat met niets en niemand te vergelijken talent. Paul 60 jaar! Meer dan de helft van die 60 jaar mocht ik met Paul werken als theaterregisseur. Zonder Paul was alles anders geweest.

Astrid Joosten (collega en vriendin) Iemand vergeleek Paul in zijn begintijd eens met een haardvuurtje waar iedereen zich aan wil warmen. Een rake typering. Met al z’n brutaliteit en vaak
niet subtiele humor weet hij toch altijd weer die gulle warme blik tevoorschijn te toveren die je doet smelten. De grote ontregelaar voerde gesprekken zonder ontzag voor ministers of grote internationale sterren en zette groepen mensen op de kaart zonder ze zielig te vinden, zoals aidspatiënten en mensen met een downsyndroom. Vandaag vinden we dat heel gewoon, maar dat was het voor het De Leeuw-tijdperk niet.

Julian Marks (cameraman, onder meer PaPaul vanaf 2003 en Mooi! Weer De Leeuw vanaf 2005) In 2008 maakten we met het team van Mooi! weer De Leeuw een marathonuitzending. Met het gevoel dat we naar het front werden geleid begonnen we aan de uitzending van 20.30 uur tot 08.30 uur de volgende ochtend. Hij loodste ons er feilloos doorheen. Op oneindig veel vlakken is hij een groot verbinder en geeft- ie meer terug dan wie ook. Dat maakt hem tijdloos en daarom houden we zo veel van hem. Liefs, Paul. Juul, camera 4.

Willeke Alberti (collega en vriendin) Paul heeft een plaat voor me geproduceerd en keurde dan liedjes af maar altijd met een glimlach. Hij heeft voor mijn carrière en ook voor die van anderen veel betekend. Door Paul ben ik in 1994 naar het Eurovisie Song- festival gegaan. Uiteindelijk was hij teleurgestelder dan ik dat ik zo laag eindigde. Paul is een lief en bijzonder mens in mijn leven en dat zal hij altijd blijven.

Lees verder in VARAgids 12 vanaf bladzijde 24.