Curb Your Enthusiasm S09E01: Larry Davids geestige onhebbelijkheden

Na zes jaar is er weer een nieuw seizoen van Curb Your Enthusiasm: de grotendeels geïmproviseerde sitcom waarin het leven van zuurpruim en non-conformist Larry David centraal staat. De zeventigjarige co-scenarist van Seinfeld lichtte in gesprek met tijdschrift USA Today toe waarom dit negende seizoen zo lang op zich liet wachten: ‘Ik had er geen zin in, totdat ik er ineens wel zin in had.’ In de tussentijd hield David zich bezig met stand-up comedy, vertolkte hij senator Bernie Sanders bij Saturday Night Live en acteerde hij in een Broadway-musical. Want een leven zonder werk kan hij zich evenwel niet voorstellen: ‘Hoe komen zulke mensen de dagen door.’

In datzelfde interview komt David tot de conclusie dat hij steeds meer op zijn zure, bemoeizuchtige televisievariant is gaan lijken: ‘Ik zeg nu dingen die ik eerder voor mezelf hield. Als iemand me vraagt om mee te gaan lunchen dan zeg ik gewoon "nee." En dan zijn ze geenszins beledigd. Ik kan ermee wegkomen.’ De beroepscynicus is derhalve steeds harder en hartelozer geworden, zoals te zien in de eerste aflevering, waarin David zijn nieuwste (gefictionaliseerde) project introduceert aan zijn manager Jeff (Jeff Garlin): een musical getiteld Fatwa. Gebaseerd op de perikelen rondom Salman Rushdie’s controversiële boek De Duivelsverzen.

Op bezoek bij de talkshow van Jimmy Kimmel wordt hem door de gastheer terecht gevraagd of er überhaupt nog iets te lachen valt gezien het heikele onderwerp van de musical. Een aantal smakeloze grappen volgen, waarop een dag later vanuit Iran een fatwa wordt uitgesproken tegen de komiek. Onbewust graaft de excentriekeling, zoals we van hem gewend zijn, zijn eigen graf. Dat doet hij in dit seizoen op grote schaal – de musical die nooit tot uitvoering zal worden gebracht zal ongetwijfeld de rode draad vormen – en eveneens op kleine schaal: zoals de ongevoelige wijze waarop David zijn onhandige assistent (Carrie Brownstein uit Portlandia) behandelt – ze is twee dagen afwezig geweest vanwege heftige constipatie.

Op korte termijn profiteert David van zijn wanstaltige gedrag, maar op lange termijn hebben de meeste van zijn strategieën diepgaande ruzies tot gevolg. De dwaas kan zelfs bakkeleien met een shampoofles, getuige het geworstel onder de douche in de openingsscène. Vervolgens weigert hij op weg naar zijn kantoor de deur open te houden voor kapster Betty (Julie Goldman). Het is de opmaat naar nog een ruzie: terecht spreekt ze David aan. De boosdoener verklaart: vanwege haar mannelijke voorkomen, zo redeneert hij, achtte hij het niet noodzakelijk de deur open te houden. Tijdens zulke momenten vraag je je bijkans af waarom David in hemelsnaam zijn interne – in dit geval misogyne - bespiegelingen voortdurend moet delen met de buitenwereld. Hoewel we stiekem ook weten dat juist die onhebbelijkheden uiterst geestig zijn.

David en zijn (mannelijke) vrienden zijn in essentie kleine kinderen die voortdurend hun zin willen doordrijven. Zoals wanneer David tijdens een soiree, georganiseerd door zijn ex-vrouw Cheryl (Cheryl Hines), zijn goede vriend Richard Lewis ziet aan de andere kant van de zaal. ‘Kom deze kant op.’ Lewis pareert: ‘Kom maar hier heen.’ Ze ontmoeten elkaar in het midden; althans niet exact in het midden, aldus David, die ‘meer stappen’ heeft moeten lopen. Wat is nu de aanleiding voor dit obstinate gedrag? David heeft zijn boezemvriend niet op de juiste wijze gecondoleerd met het overlijden van zijn parkiet.

Zo blijkt eens temeer dat creatieveling David genoeg stof heeft om nog twintig seizoenen te maken van Curb Your Enthusiasm: ergernissen zijn nu eenmaal inherent aan de mens; en vooral aan David. Waarom blijven we dan kijken? Omdat we het soms tegen wil en dank ook gewoon met hem eens zijn. Omdat leed vermaakt. En omdat we houden van de verbeeldingen van het banale. Denk aan eerdere seizoenen: waarom zou je tijdens een feestje je schoenen uit moeten doen? Of waarom bepaalt een buitenstaander dat flesjes water in een bioscoopzaal verboden zijn? Een zuurpruim à la Larry David schuilt in ons allen.