Kamervragen

In gesprek met Kamervoorzitter Khadija Arib (60), fysiek aanwezig, en oud-voorzitter Jeltje van Nieuwenhoven (77), die deelneemt via een scherm. Eendubbelinterview over de aantrekkelijkheid van het Kamerlidmaatschap, het op de man spelen en de verharding in het debat.

Is het edele ambt van volksvertegenwoordiger aan slijtage onderhevig?
Jeltje van Nieuwenhoven: Ik ben blij dat ik nu geen voorzitter ben en eigenlijk ook wel blij dat ik geen Kamerlid ben. Dat komt voornamelijk omdat er weinig onderling respect meer is.
Khadija Arib: Ik herken wel wat Jeltje zegt, dat het in deze tijd heel moeilijk en heel zwaar is om Kamervoorzitter of Kamerlid
te worden, de externe druk, de druk onderling en de druk van de pers – iedereen maakt elkaar een beetje gek.

Jeltje heeft het echt over respect.
KA: Ja, ik merk dat we die gepolariseerde samenleving soms in de Kamer terugzien.

In plaats van een soort harmonie is het een conflictmodel geworden.
KA: Nou, een beetje ieder voor zich, maar dat is van alle tijden. Wij herinneren ons allemaal dat fragment waarin Hans Wiegel naar Joop den Uyl wijst en zegt: ‘Sinterklaas bestaat. Daar zit-ie.’ Je ziet Den Uyl vervolgens onverstoorbaar pinda’s eten en glimlachen. Ze daagden elkaar een beetje uit. Nu is het vaker hard, en op de persoon.

Zo noemde Thierry Baudet minister Carola Schouten een sluipmoordenaar en minister Kajsa Ollongren een referendumafschaftsarina.
KA:  Bijna elke dag zijn er van die harde persoonlijke botsingen. Soms grijp ik in, ik zet ook weleens de microfoon uit, maar het ontgaat me ook weleens. Dan kom ik er later op terug of ik bel even en zeg dat het niet netjes was.

Doe je dat vaak?
KA: Laatst nog. Ik zei: wat vond je er zelf van? En toen zei hij, ja, dat was inderdaad een beetje hard. Dan denk ik, nou, dan heb ik in elk geval iets bereikt.
JvN: Dat gebeurde in mijn tijd ook wel. Dan belde ik of ging ik even langs en vroeg ik: goh, moest dat nou zo?

Kandidaten denken langer na voor ze ja tegen de Kamer zeggen.
KA: Zelf had ik er nauwelijks over nagedacht. Ik was actief in de partij en iedereen zei ‘dat is echt iets voor jou’. De dag voor de sluitingsdatum heb ik een briefje bij het partijkantoor gebracht. Dat men nu goed nadenkt is beter want het legt een enorm beslag op je leven. De jonge vaders en moeders willen ook thuis zijn bij hun kinderen en niet alleen op zaterdag, zoals vroeger vooral voor mannen normaal was. Veiligheid is ook heel erg belangrijk. Je wordt een publiek figuur en je. Alles wat je hier doet, zie je terug op Twitter, op Facebook, op Instagram, alles ligt onder een enorm vergrootglas. Ik merk dat er Kamerleden zijn die dat best zwaar vinden.

Is de pers ook sensatiebeluster geworden?
JvN: Ik denk dat het heftiger geworden is. Ik heb in een interview eens gezegd dat ik vond dat de vader van Máxima wel naar
haar huwelijk mocht komen. Als dat nu was gebeurd zou het uitgestrooid zijn over sociale media, maar toen – ach ja, wie las nou Nieuwe Revu?
KA: Maar je zei nog iets in dat interview Jeltje, iets over de Eerste Kamer.
JvN :Ja, dat die afgeschaft moest worden.

Vind je dat nog steeds?
JvN: Ja zeker, de manier waarop wij dat doen met getrapte verkiezingen is bijzonder raar.
KA: Als ik geen voorzitter meer ben, geef ik daar een groot interview over.
JvN:  (lacht) Heel goed.

CDA-er Pieter Omtzigt wordt nu alom gezien als het beste Kamerlid.
KA: Hij en Renske Leijten van de SP hebben zich vastgebeten in het dossier over kinderopvangtoeslag, ze hebben doorgezet.
Het mooie vind ik dat Pieter van de coalitie is, dus hij heeft zich ook heel autonoom opgesteld en gehandeld in belang van burgers die zich gemangeld voelen door de overheid. Dat is wat ook een volksvertegenwoordiger hoort te doen.
JvN: Wat ik er zo aardig aan vind, is dat hij eigenlijk duidelijk maakt, dat je ook best onafhankelijk kunt zijn als jouw partij in de
regering zit.

Lees verder in VARAgids 7 vanaf bladzijde 18