Column: true crime en massahysterie

Het zou best eens kunnen zijn dat de première van het tweede seizoen van Tiger King wordt uitgesteld. Dierenliefhebber Carole Baskin, een van de hoofdrolspelers uit het eerste deel, heeft namelijk Netflix aangeklaagd. Kennelijk was het niet de afspraak dat zij en haar man Howard opnieuw te zien zouden zijn. In de trailer – die vorige week met veel bombarie de ether in werd gekatapulteerd – zijn Baskin en haar eega wel te zien, op archiefbeelden. En Joe ‘Tiger King’ Exotic, die momenteel een gevangenisstraf uitzit, wordt geïnterviewd vanachter de tralies. Waarop überhaupt de vraag rijst: wat hebben de makers ditmaal te vertellen?

Of misschien is dit een betere vraag: maakt het wat uit? De aanstaande rechtszaak is sowieso gratis promotie voor Tiger King, een van de populairste titels uit de Netflix-catalogus. En Baskin kan het ook nooit goed doen. In het eerste seizoen werd de suggestie gewekt dat ze haar vorige echtgenoot zou hebben vermoord. En of dat nu waar is of niet, een smeuïg discours levert het wel op. Dat is dan ook het grote probleem van veel true crime: vaak is er helemaal geen verhaal maar wordt de boel op sensationele wijze opgeleukt om uitgerekend dat te verbloemen.

Sterker nog: eigenlijk is het helemaal niet relevant of Baskin haar vorige partner heeft vermoord. De zweem van moordzucht, die door de makers uitstekend wordt neergezet, is ruim voldoende. En ook ik blijf er met verbazing naar kijken. Hoe ‘documentairemakers’ – want Tiger King is gewoon verkapte reality-tv – graag willen scoren en hun onderwerpen vaak aan het kortste eind trekken. Vorig jaar schreef ik al dat Netflix Joe Exotic misschien tegen zichzelf in bescherming had moeten nemen. Ondanks zijn vele manco’s was dat misschien wel verstandiger geweest, maar dan heb je logischerwijs geen gekte, geen kakofonie, geen smeuïgheid.

Maar wie kunnen we wel als de schuldige aanwijzen? Ik ben zonder twijfel schuldig hieraan. Ondanks mijn negatieve mening over het eerste seizoen van Tiger King ben ik toch benieuwd. Mede dankzij de documentaire die Louis Theroux na de première van het eerste seizoen maakte over Baskin en consorten. Ook het format draagt daarentegen schuld: Netflix wil graag dat makers hun werk uitsmeren over 8 à 10 uur. Zie ook het succesvolle Making a Murderer. Steevast is er evenwel niet genoeg materiaal om zoveel afleveringen te maken. Dán ga je wroeten; dan ga je kijken of je op een andere manier de kijker kan prikkelen.

Het einddoel is telkens massahysterie. Door dingen te suggereren, uit te vergroten. En misschien ook wel door de kijker bewust te misleiden. En als je al die effecten wegdenkt, blijft er nominaal weinig over. Maar misschien moeten we ons drukker maken om de camera die, zoals gezegd, afhankelijk van wie hem in de handen heeft, weinig sympathie meer heeft voor wat hij filmt. Tegelijkertijd dacht ik bij het lezen van het nieuws: misschien heeft Baskin wel een geprononceerde reden waarom ze niet meer in de schijnwerpers wil blijven staan. [Hoewel dit niet helemaal waar is, op Twitter werd ik terecht gewezen op de realityreeks Carole Baskin’s Cage Fight – onder meer over haar strijd tegen Joe Exotic – die in de VS op 13 november in première gaat bij Discovery+, OL.] Hoe dan ook ben ik nieuwsgierig ondanks al mijn ethische bezwaren. Dat is een gevaarlijke zaak.