Column: coronafilms

De coronapandemie blijft ondanks weerstand van filmjournalisten toch een geliefd onderwerp onder film- en televisiemakers. 

Toen de filmfestivals weer fysieke aangelegenheden werden nadat de coronapandemie enigszins was ingedamd, reflecteerden filmjournalisten op de afgelopen periode van misère: ze hoopten niet dat filmmakers zich en masse gingen wagen aan dit onderwerp. Een veelgehoorde observatie was dat niemand zat te wachten op een keur aan coronafilms. Tóch verschenen er films over corona, zie Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022, over rijke mensen die lekker vertoeven op een eiland) en Kimi (2022, het verhaal speelt zich af tijdens een lockdown in Seattle). Dit zijn overigens prima films. En ze hebben een ding gemeen: ze spelen zich af tijdens de pandemie.

Maar de pandemie ligt in zekere zin, we nemen een slag om de arm, achter ons. Dus gaan filmmakers nu bestuderen wat voor gevolgen de crisis heeft gehad. Een mooi voorbeeld hiervan is de Turkse film Do Not Disturb die afgelopen week bij Netflix verscheen. Komiek, schrijver en regisseur Cem Yilmaz speelt hierin een man die door toedoen van de coronapandemie in zak en as zit. Hij woont nog bij z’n moeder en is naarstig op zoek naar werk. Gelukkig vindt hij een baan als conciërge, een manusje-van-alles, bij een hotel. Daar mag hij de nachtdienst draaien en treedt hij na jaren van isolatie weer in contact met mensen.

En dat intermenselijk contact blijkt essentieel. Yilmaz’ personage leeft weer op, herpakt zich. Do Not Disturb is in dat opzicht een coronafilm, omdat je die periode van lockdowns eigenlijk niet altijd kunt negeren. We zijn veranderd. We zijn anders gaan communiceren (zie de zoomcalls in horrorfilm Host uit 2020). Persoonlijk heb ik dan ook af en toe behoefte aan dit soort films die proberen uit te vogelen wat we dan eigenlijk zijn geworden. Daar heb ik, in tegenstelling tot films die over de uitbraak zelf gaan, eigenlijk best behoefte aan.

Zo is er een generatie die eigenlijk niet op een normale manier heeft kennisgemaakt met stappen en daten. Een onderwerp waar zonder twijfel films aan zullen worden gewaagd. Want: hoe is dat eigenlijk om als adolescent een aanzienlijke tijd niets te mogen om vervolgens geconfronteerd te worden met een ogenschijnlijk onbegrensde vrijheid? Hoe bouw je je leven weer langzaam op na een tragedie? David Simon waagde zich daar al eens aan met Treme (2013, over het leven in New Orleans na orkaan Katrina). Toch focussen film- en televisiemakers zich liever op de tragedie zelf; dat is misschien ook wel inherent aan de mens.

Er zijn meer films over de Tweede Wereldoorlog dan over de wederopbouw. Ik ben me ooit tijdens mijn studie geschiedenis gaan toespitsen op cultuurgeschiedenis. Omdat ik geïnteresseerd ben in wat normale mensen doen en, in mindere mate, in grote baanbrekende historische gebeurtenissen. Ik snak in die zin niet naar films over lockdowns op cruciale plekken, maar naar wat de coronapandemie heeft betekend voor een willekeurig persoon. Zoals te zien is in Do Not Disturb. De film is, zoals ik al schreef, allesbehalve perfect, maar hij zette me wel aan het denken. En het is altijd fijn als films dat doen.

Omar Larabi en Bregtje Schudel schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films.