Column Claudia de Breij: Doe normaal

Laatst sprak ik een lieve vrouw. Een vrouw die houdt van de muziek van Burt Bacharach, ook omdat Burt Bacharach over zijn muziek zei: ‘Ik wil de wereld alleen maar mooier maken. Ik maak muziek die mensen aangenaam vinden om te horen.’ Ik hou ook erg van Burt Bacharach. Van kunst die geruststelt.

Art should comfort the disturbed, heeft iemand gezegd.

De lieve vrouw hield van mijn werk, maar was geschrokken van het idee dat niet iedereen mij aardig vindt. Ze vroeg me daarom of ik nou echt zo fel moest zijn af en toe. Als mensen vanuit hun geloof bijvoorbeeld discriminerende dingen zeggen over vrouwen of gays, moet ik er dan per se altijd op reageren? Dat levert weer allemaal weerstand en nare tweetjes op, en als dat soort uitspraken van iemand als Kees van der Staaij komen kun je toch ook denken: ‘Ach. Ik weet wie het zegt.’ Dan laat je het lekker voorbijgaan zonder negatief te reageren. Dan komt er geen discussie van. Dan ziet iedereen tenminste dat je aardig bent.

De lieve vrouw zette me aan het denken. Ik hou van Burt Bacharach. In Iran heeft een man yoghurt over twee vrouwen gegooid omdat ze niet gesluierd waren. De machthebbers hebben op het incident gereageerd; de vrouwen hadden zich inderdaad aan de wet moeten houden. Stel je voor dat een man in een Nederlandse supermarkt een ongesluierde moeder en dochter overgiet met yoghurt. Mark Rutte zou waarschijnlijk reageren met termen als ‘normaal doen’ en ‘oprotten’, maar zijn reactie zou hoe dan ook neerkomen op de constatering dat de man zich aan de wet had moeten houden. 

Zelfde incident, ander normaal. Wat normaal is, ontstaat niet vanzelf. Wat normaal is, moet je bevechten. Redouan El Yaakoubi mag niet langer aanvoerder zijn van Excelsior omdat hij weigert de OneLove-band te dragen en niet voor een OneLove-vlag op een teamfoto wilde.

Redouan El Yaakoubi is een leuke, slimme man. Ik volg hem al een tijdje, en las nu op zijn sociale media meer over zijn afweging. Hij wil graag ‘het gesprek aangaan’ en ‘een echte diverse en inclusieve samenleving waarin we elkaar niet hoeven te overtuigen, te dwingen, maar waar we elkaar in elkaars waarde laten en vooral spreken over overeenkomsten’. Laten we dat doen. De overeenkomsten. Hij schrijft: ‘Mijn hele leven vecht ik, heb ik het gevoel dat ik me moet aanpassen, verantwoorden en dat ik er niet altijd bij hoor.’ Hé, dat heb ik ook! Een overeenkomst. 

Een dubbel gevoel over de OneLove-actie van de knvb, dat deel ik ook met Redouan El Yaakoubi. Grote mond in Nederland, laffe hap in Qatar. Zo kan ik ook vechten voor tolerantie. Een inclusieve samenleving, met verschillen, die wil ik ook, Redouan. Je zegt: ‘Ik ben niet tegen de lhbtq+-gemeenschap. Ik ben er ook niet voor. Dus ik wil er geen uithangbord voor zijn.’ Zo ben ik niet tegen de islam. Ik ben er ook niet voor. Dus ik wil er geen uithangbord voor zijn. Maar als het erop aankomt een statement te maken over jouw recht te geloven wat je gelooft, dan zal ik dat statement maken. Anders sta ik niet voor jouw recht. Sta jij voor het mijne? Ben ik veilig bij jou? 

Want de mensen die je nu steunen zijn soms gemotiveerd door hetzelfde vrije denken als jij, maar vaak ook doordat ze vinden dat mensen als ik er eigenlijk niet zouden moeten zijn. Dat ze onzichtbaar zouden moeten zijn, overgoten met yoghurt misschien. Alleen maar zoeken naar overeenkomsten en Burt Bacharach draaien, ik wou dat de wereld zo kon zijn. Maar als je je mond houdt over belangrijke dingen, kan het zomaar normaal worden dat je er niet mag zijn. 

Art should comfort the disturbed, and disturb the comfortable.