Column: Black mirror: zwart, zwarter, zwartst

Dat de afleveringen van Black mirror zwartgallig zijn, is een eufemisme. Maar er zijn ook afleveringen met een – soort van – happy end.

-------- LET OP: deze column bevat spoilers van enkele Black mirror-afleveringen ---------------

Entertainmentwebsite A.V. Club plaatste afgelopen week, naar aanleiding van de start van het zesde seizoen van Black mirror, een overzicht van de tien meest deprimerende Black mirror-afleveringen. Kleine spoiler: twee afleveringen van het nieuwe seizoen, Loch Henry en Beyond the sea, hebben de top tien ook gehaald. 

Zo’n top tien lijstje is minder makkelijk dan het lijkt. Aan keuze is er namelijk geen gebrek. Bij de inmiddels 27 afleveringen tellende serie is het meer een kwestie van welke van de beurse appels er de meest verrotte kern heeft. Is het de aflevering in het tweede seizoen, White bear, waarin een vrouw (Lenora Chrichlow, Avenue 5) zonder geheugen wordt opgejaagd door huurlingen, terwijl omstanders niets doen behalve het filmen van al haar ellende? Of misschien die uit seizoen 3, Shut up and dance, waarin een jongen (Alex Lawther, The end of the f***ing world) wordt gechanteerd om steeds gruwelijkere dingen te doen? Of toch de kille meedogenloosheid van Mia (Andrea Riseborough, W.E.) in Crocodile in seizoen 4, die tot het uiterste gaat om te voorkomen dat een eerdere misdaad aan het licht komt?

Al vanaf de allereerste aflevering, The National Anthem, waarin de Britse premier (Rory Kinnear, Men) wordt gedwongen op live-televisie seks te hebben met een varken, maakt bedenker Charlie Brooker één ding duidelijk: Black mirror toont ons de toekomst, en deze is uiterst deprimerend. Voor een ander staaltje zwartgalligheid, zoek dan zijn serie Dead set op, over deelnemers aan een Big brother-huis die niet in de gaten hebben dat buiten de zombie-apocalyps is uitgebroken.

Met zoveel ellende is het eigenlijk interessanter om te kijken naar de enkele afleveringen met gelukkigere eindes. Althans, wat bij Black mirror door moet gaan als een happy end. San Junipero in seizoen drie komt nog het dichtst in de buurt, al gaat het verhaal wel wat kort door de bocht. (Kelly: Nee, ik wil niet eeuwig en gelukkig doorleven in een simulatie! / Yorkie: Dat is stom! / Kelly: Je hebt gelijk, ik doe mee!).

Bij de handvol andere afleveringen zijn het meer de kleine overwinningen, waarbij de hoofdrolspelers, vaak omringd door onverbiddelijke technologie, toch hun menselijkheid weten te behouden, of juist weten terug te vinden. Zoals de titelheldin in Joan is Awful (seizoen 6) of de virtuele ruimtevaarders aan het einde van USS Callister (seizoen 4). Zelf vond ik de aanwezigheid van Nosedive (seizoen 3), over Lacie (Bryce Dallas Howard, Jurassic World), een ambitieuze, oppervlakkige vrouw die enkel leeft voor likes op social media, in het A.V. Club-lijstje wel opmerkelijk. Voor mij voelde het einde - waarin Lacie in haar ondergoed in een politiecel ongegeneerd beledigingen uitwisselt met een medegevangene – juist als een bevrijding. Eindelijk kan Lacie zichzelf zijn, inclusief imperfecties.

De laatste aflevering van seizoen 6, Demon 79, waarin een schuchtere schoenenverkoopster (Anjana Vasan, We are lady parts) door een charismatische demoon genaamd Gaap (Paapa Essiedu) wordt opgedragen drie mensen te vermoorden, valt wat mij betreft ook onder het kopje happy end. Dat een happy end in dit geval de Apocalyps betekent, dat is de unieke aantrekkingskracht van Black mirror.