Black Mirror S04 Fijn vertrouwd, op een deprimerende manier

Het lijkt nog maar zo kortgeleden dat we in de allereerste aflevering van Black Mirror een fictieve Britse premier (Rory Kinnear) live op televisie seks zagen hebben met een varken. Voor Black Mirror begrippen was de aflevering redelijk low-tech. De seizoenen daarop werd de high-tech wereld van Black Mirror flink uitgebreid, waar implantaten alles voor je opnemen, zodat je zelf nooit meer iets hoeft te onthouden, waar je een kopie van je eigen bewustzijn in je wekker kunt stoppen (want wie weet er beter hoe laat je op wilt staan dan jijzelf?) en waar ‘likes’ een belangrijk betaalmiddel zijn.

Niet alle afleveringen draaien om hetzelfde tijdperk of om hetzelfde universum, maar er is wel één overkoepelend thema: technologie = slecht! Of althans, op dezelfde manier waarop een pistool slecht is: afhankelijk van de mens die het gebruikt. En in de mens, zo bewijst Black Mirror keer op keer, heeft showrunner Charlie Brooker weinig vertrouwen. Alleen de met een Emmy-bekroonde San Junipero (S03) had nog iets positiefs, zolang je er niet te lang bij stilstond tenminste. Want wat als je genoeg hebt van je leven in het hiernamaals met het vriendinnetje dat je eigenlijk maar net kent?

Qua technologieën heeft het vierde seizoen niet heel veel nieuws te vertellen, maar het wiel hoeft natuurlijk ook niet steeds opnieuw te worden uitgevonden. Het heeft wel iets vertrouwds, op een deprimerende manier. Neem de aflevering Arkangel, geregisseerd door Jodie Foster. Het uitgangspunt is een beetje zoals in Be Right Back (S02), waarin gekeken wordt naar de repercussies van een op het oog handig technisch snufje, in dit geval een implantaat waarmee je als ouder je kind altijd en bij alles kan volgen. De intenties van de moeder (Rosemarie DeWitt) zijn goed, maar hoe ver moet (en mag) je gaan wanneer het gaat om het beschermen van je kroost? Hang the DJ is de meest optimistische aflevering uit de serie, in de trant van de, toch ietwat overgewaardeerde, San Junipero, met de (licht) satirische toets van Nosedive (S03), over een geavanceerde dating app die voor de kandidaten Georgina Campbell en Joe Cole (John Shelby uit Peaky Blinders) eigenlijk niets aan eigen initiatief en denkwerk overlaat.

Wees niet bang, hardcore cynici, dit seizoen mag dan geen torture porn zoals White Bear (S02) en Shut Up and Dance (S03) bevatten, voor een grimmig toekomstbeeld ben je bij Brooker nog steeds aan het juiste adres. Zoals in de gure zwart/wit aflevering Metalhead, geregisseerd door David Slade (Hard Candy, 30 Days of Night, en een Twilight-film) waarin een vrouw (Maxine Peake) het opneemt tegen een ingenieuze robot. Laat je ook in Crocodile, van John Hillcoat (The Road), niet door de prachtige plaatjes van IJsland van de wijs brengen. De afloop van deze ijzige misdaadthriller met een hoofdrol voor Andrea Riseborough is zowel meedogenloos als onafwendbaar, net zoals de beruchte varkensscene uit The National Anthem.

Twee afleveringen zijn de echte uitschieters, zowel in positieve als negatieve zin. Black Museum is de eerste echte flop in de serie. Het idee van een museum vol relikwieën van eerdere Black Mirror-afleveringen is leuk, maar de drie korte verhaaltjes die de aflevering tot een afgerond geheel moeten maken lijken vooral afdankertjes van eerdere Black Mirror brainstormsessies te zijn. De losse flodder wordt gelukkig ruimschoots goedgemaakt door USS Callister, met afstand de beste aflevering van het seizoen en een van de beste uit de serie. We mogen (en willen) er niet teveel over verklappen, maar het draait om een eenzame maar briljante gameontwikkelaar (Jesse Plemons, zeg maar het onhandige broertje van Matt Damon) en zijn grote liefde voor Space Fleet, een scifiserie a la Star Trek (de Kapitein Kirk-jaren). USS Callister is zowel een uitbundige ode aan vintage ruimteopera’s als een duister drama met veel bekende gezichten zoals Jimi Simpson (Westworld, House of Cards), Michaela Coel (Chewing Gum) en een glansrol voor Cristin Miloti (het – letterlijke – lijdende voorwerp in How I Met Your Mother). Een aflevering om minstens twee keer te zien.

Lees ook: Ranking Black Mirror: welke afleveringen moet je zien?