Bitconned: pervers en kritiekloos portret van zwendelaar

De opzienbarende levensgang van Raymond Trapani laat zich omschrijven als een kruising tussen Goodfellas en The Wolf of Wall Street. 

Raymond Trapani wilde altijd al een crimineel worden, vertelt hij in Bitconned. De Amerikaan is een archetypische zwendelaar die in 2017 betrokken raakt bij Centra Tech, een bedrijf dat op geniepige wijze een cryptomunt lanceert die uiteindelijk niets waard blijkt te zijn. Tegen de tijd dat Trapani’s zwendel wordt ontmaskerd heeft hij naar eigen zeggen al 32 miljoen dollar verdiend. Maar nu kan hij, zo vertelt hij terloops, 100 jaar cel krijgen. Kortom: Bitconned laat zich omschrijven als Goodfellas (1990) meets The Wolf of Wall Street (2013). Er is wel een wezenlijk verschil: Martin Scorsese gebruikt ironie om de georganiseerde misdaad te beschimpen; documentairemaker Bryan Storkel is vooral gefascineerd door Trapani en zijn handlangers.

De film die hij maakt is in die zin kritiekloos, met een coole hoofdpersoon die ‘de moderne Amerikaanse Droom leeft’. Trapani rijdt in dure auto’s en bedient zich van vulgair taalgebruik. Hij is een klassieke sociopaat en de vraag rijst al snel of je zo’n onverlaat en zijn snode vrienden op deze manier een platform moet bieden. Dat is wel de trend op dit moment; true crime wordt dat ook wel genoemd. Maar true crime was voorheen een manier om problemen aan de kaak te stellen en dat gebeurt in Bitconned nauwelijks. Nu fungeert het genre, zeker bij Netflix, vaak als een doodgewoon doorgeefluik van criminele onderwerpen.

Trapani wordt in de documentaire omschreven als een man met een waardeloos moreel kompas. Maar je zou kunnen beargumenteren dat het daar in Bitconned ook goeddeels aan ontbreekt. Misschien had Storkel eens een documentaire van Alex Gibney (zie bijvoorbeeld Enron: The Smartest Guys in the Room, 2005) moeten zien. Zitten streamingdiensten echter nog wel te wachten op series en films die wel kritisch zijn en beschikken over diepgang?

Bitconned, vanaf maandag 1 januari 2024 bij Netflix