Bioscooppremière: The Bastard

Documentaires waarin de maker of de geportretteerde zo'n wortelzoektocht op touw zet, daarvan zijn er nogal wat. The Bastard is echter een uitzondering in het genre en een enorme aanrader. De film is rauw, en de hoofdpersoon is 'larger than life' en afwisselend onsympathiek en indrukwekkend. Je valt regelmatig van je stoel door de onverwachte, soms hilarische wendingen in dit ongelofelijke (maar ware) verhaal en de filmische stijl levert een zeer esthetische en onderhoudende bioscoopervaring op. 

Hoofdpersoon is Daniel Hoek, de niet-erkende zoon van een Friese landbouwexpert en een Ethiopische landarbeider. Joop Hoek zette veertig jaar geleden in Ethiopië een suikerfabriek op en verwekte een kind bij een vrouw die hij daar leerde kennen. Ze waren twee jaar samen (Joop: "Nee, het was geen liefde maar je bent daar ook maar alleen hè…") en daarna heeft Joop het gehad en keert hij terug naar Nederland om te studeren, naar eigen zeggen zonder de kleine Daniel ooit gezien te hebben. Vlak voor zijn vertrek belooft hij de moeder nog ooit terug te zullen keren, maar achteraf geeft hij grif toe dat hij dat absoluut niet van plan was en heeft dan ook nooit meer iets van zich laten horen. Einde verhaal, dacht Joop, die tegen zijn latere zoons nooit iets vertelde over zijn oudste zoon. 

Maar Daniel blijkt even eigengereid als zijn vader en laat het er niet bij zitten. Hij zoekt uiteindelijk contact. Dus op een gegeven moment krijgt Michiel, fietsenmaker in het Friese dorpje Oudemirdum, een tamelijk onverwacht telefoontje uit Ethiopië. Of hij wist dat hij een halfbroer had.

Er ontvouwt zich een verhaal dat filmmaker Floris-Jan van Luyn heel listig vertelt. Hij doseert de informatie zodanig dat het totaalplaatje van zijn hoofdpersonen slechts langzaamaan zichtbaar wordt. Door zijn scenario en door de prachtige beelden, stemmige muziek en fenomenale montage is de film een ervaring die het documentaire-genre in zekere zin half verlaat, ook door de geënsceneerde scènes uit de keiharde jeugd van Daniel in Addis Abeba. Je hebt soms het idee naar een western te kijken en soms lijkt The Bastard een thriller, maar je twijfelt nooit aan de authenticiteit van het verhaal (wel aan het waarheidsgehalte van wat de hoofdpersonen soms zeggen). Daniel is een zeer mediageniek karakter en is zowel prettig filosofisch ingesteld als potentieel gevaarlijk - handgranaten, treinroven, het komt allemaal langs - en het is intrigerend om de interviews met hem te zien. Zijn vader, de enorm Friese Joop, is totaal anders, maar ook weer niet.

Het is opzienbarend hoezeer de levensverhalen van vader en zoon uiteindelijk overeenkomen. Via het hilarische van Daniels onvermijdelijke bezoek aan zijn familie in Oudemirdum - een cultuurclash die tot ver in de omgeving te horen moet zijn geweest - belanden we uiteindelijk bij grote ontroering, als in de ontknoping vader en zoon door hun gigantische verschillen heen kijken en hun overeenkomsten zien. The Bastard is een prachtig gecomponeerde film over moedwil, toeval, menselijke tekortkomingen en verbroedering. Heel geschikt voor wie eens grondig verrast wil worden in de bioscoop.