Beau Is Afraid: … en daar heeft Beau groot gelijk in

De nieuwe film van Ari Aster (Hereditary, Midsommar) is een geslaagde en volstrekt uitputtende poging om een angstpsychose te verfilmen. Slaande waanzin, 180 tergende maar waardevolle minuten lang.

Foto credits: The Searchers

Regisseur Ari Aster schijnt een vrij normale, timide en prettige man te zijn. Zijn films zijn dat niet. Hij gebruikt het horror-genre om in zijn films iets te zeggen over de échte horror, namelijk de psychische pijn van het dagelijkse leven. Hereditary was horror die eigenlijk ging over diepe rouw. Midsommar was folk-horror over verlies en verraad in de liefde. The Strange Thing About the Johnsons (een onvergetelijke korte film die hier te zien is) gaat over een zoon die zijn vader seksueel misbruikt. Beau Is Afraid, met de onvermoeibare en wederom heldhaftig acterende Joaquin Phoenix (Joker, You Were Never Really Here), gaat over een man die wordt vermorzeld door een dwingende moeder die zeer waarschijnlijk de ergste moeder uit de geschiedenis is. Ze beticht Beau er op haar beurt van een afschuwelijke, ondankbare en ontaarde zoon te zijn, maar dat klopt niet; Beau is een pleaser pur sang en doet er alles aan om het zijn omgeving zo makkelijk mogelijk te maken.

De psychiater die Beau onvermijdelijk nodig heeft, werkt echter alleen maar averechts. In het begin van Beau Is Afraid ontmoeten we Beau en die psychiater en komen we erachter dat Beau op het punt staat zijn horror-moeder te bezoeken. Helaas mist hij zijn vlucht en als Beau zijn moeder belt om dat te vertellen, krijgt hij een onbekende aan de telefoon die beweert dat zijn moeder waarschijnlijk dood is, wat moeilijk te zeggen is omdat het hoofd van het lijk ontbreekt. Vervolgens begeleiden we de radeloze, hopeloze en reddeloze Beau op een voor hem en voor ons meedogenloos slopende tocht om de begrafenis van de moeder te halen (spoiler: lukt uiteraard net niet).

Die tocht voert Beau van angstpsychose naar angstpsychose: zijn huis wordt gekaapt door een destructief feestje van onbekenden, hij wordt liefdevol gevangengenomen door een gezin dat in Beau een vervanger ziet voor een gesneuvelde zoon, hij belandt bij een soort hippie toneelgezelschap in een bos - wat ons als kijkers op een veel te lange en bizar mooi geanimeerde zijsprong in het verhaal komt te staan - en uiteindelijk komen we aan in het ouderlijk huis van moeder, die een zakenimperium heeft opgebouwd en bovendien (spoiler) helemaal niet dood blijkt te zijn maar wel nog wat grieven heeft uit te spreken. Tegen die tijd is Beau, die zijn hele leven te horen heeft gekregen dat seks tot een hartstilstand leidt, wel ontmaagd. Dat is een lichtpuntje in dit diepzwarte verhaal.

We kennen allemaal wel dromen die het niet helemaal halen tot het etiket ‘nachtmerrie’ maar wel uitputtend irritant zijn. Je woont ineens in een ander of vroeger huis dat helemaal kapot blijkt, iemand anders heeft je tuin opnieuw ingericht, er komen de verkeerde mensen langs, je bent hopeloos verdwaald op weg naar je examen, loopt halfnaakt rond, mist net je vlucht en zegt het verkeerde op het verkeerde moment tegen die heimelijk geadoreerde geliefde die furieus of juist verveeld afhaakt. Dat soort dromen, daar is Beau Is Afraid een aaneenschakeling van. Ondergetekende vond de film zwaar irritant en heeft zelfs overwogen de persvoorstelling te verlaten, wat nog nooit is gebeurd (en ook deze keer niet), maar wie hem net als ik weet uit te zitten, moet toegeven dat de rit toch waardevol was: dit is een totaal gestoorde film, gemaakt door iemand die van filmmaatschappij A24 de vrije hand plus een zak geld kreeg en zichzelf geheel heeft laten leeglopen.

Beau Is Afraid is een onvergetelijke uitputtingsslag die voelt als de eerste verfilming van het psychiatrische handboek DSM-V en je beurtelings met verbijstering, ontroering, verveling, ontzetting en ergernis vervult. Je enige houvast is Joaquin Phoenix als Beau, die tot het zeer bittere einde aan toe tegen de klippen op acteert en de Oscar voor ‘Volhouden In Een Mannelijke Hoofdrol’ dient te krijgen. De film Beau Is Afraid is als die rampzalige vakantie die niet leuk was tijdens de vakantie, maar aan glans wint ná de vakantie en waarover je nog graag napraat en nadenkt. Het is zelfs mogelijk dat je Beau Is Afraid nóg een keer wilt zien. Over een tijdje, dat wel. Het aantal sterren bij deze recensie dient met vele korrels zout genomen te worden: Beau Is Afraid verdient zowel nul als vijf sterren. Het is derhalve een boeiende en uitzonderlijke cinematografische ervaring. We hopen dat Ari Aster zijn aanzienlijke talent volgende keer wat meer aan banden legt, maar zijn tegelijkertijd ook wel benieuwd wat er gebeurt als hij nóg harder uit de bocht vliegt.

Beau Is Afraid, vanaf donderdag 11 mei 2023 in de Nederlandse bioscopen