American Vandal S01: Innovatieve mockumentary

Het is 2 april 2016. ‘Obscene beelden’ verschijnen op de parkeerplaats van scholengemeenschap Hanover High, aldus de lokale televisieomroep. 27 auto’s van leraren zijn beklad met vluchtig getekende penissen; de schade is enorm. Proleet Dylan (Jimmy Tatro), een notoire bullebak, wordt aangewezen als de zondebok. Na een schijnproces, echt hard bewijs is er niet, wordt hij door het schoolbestuur veroordeeld. Dylan is niet meer welkom op het schoolterrein; thuis wacht hij de (werkelijke) rechtszaak laconiek af. Daar wordt hij gefilmd door aspirant-filmmaker Peter (Tyler Alvarez), die à la Catfish, dat roemruchte televisieprogramma van MTV, ‘de waarheid wil achterhalen’.

Wat volgt is een nauwgezet onderzoek, opgedeeld in 8 afleveringen, waarin alle registers worden opengetrokken: foto’s uit het jaarboek, interviews met potentiële verdachten en fijnzinnige reconstructies volgen elkaar op. De makers van American Vandal, onder wie Dan Perrault, die eerder werkzaam was al schrijver bij Screen Junkies en Honest Trailers, houden zich in deze mockumentary-reeks netjes aan de conventies van de documentaire. Alhoewel af en toe de vraag rijst wie de (onzichtbare) camera bedient: dat blijkt een klasgenootje van Peter en zijn co-producer Sam (Griffin Gluck). Deze cameraman is een van de ‘morning show 9’. 9 verdachten die, omdat ze toegang hebben tot de burelen van de schoolomroep, mogelijk de opnames van het vandalisme op het parkeerterrein hebben gewist.

Maar ook de docent Spaans, de nijdige mevrouw Shapiro (Karly Rothenberg) werpt zich op als een onbetrouwbare verschijning. Shapiro had direct een hekel aan haar leerling Dylan, vanwege haar ervaringen met zijn oudere broer. En vanwege Dylans gedrag: vrijwel dagelijks tekent hij piemels op het schoolbord: ‘Ik vergeet nooit de haren op de testikels.’ Maar, zo ondervinden Peter en Sam, bij de graffiti op de bekladde auto’s ontbreekt het schaamhaar. Zou dan toch een andere schurk verantwoordelijk zijn voor deze misdaad, die bijkans wordt behandeld als een moordzaak? De twijfel overheerst, en de sleutel tot de oplossing bevindt zich in dergelijke droogkomische details.

American Vandal is naast een spannende dramaserie namelijk eveneens een geestige persiflage van de jeugdcultuur. Neem bijvoorbeeld het nerdy personage Alex (Calum Worthy): hij zou tijdens een uitstapje naar een zomerkamp een aftrekbeurt hebben gehad van Sara Pearson (Saxon Sharbino), het mooiste meisje uit de klas. Een chatgesprek, dat hij tijdens een interview aanvoert, fungeert als bewijs: heyy betekent namelijk dat je gesprekspartner zin heeft in een wip. Peter en Sam gaan een stap verder: ze simuleren de seksuele daad aan de hand van hilarische animatiebeelden, en een real-life reconstructie. Zo ontdekken ze dat er ‘slechts een mogelijke hoek was’ van waaruit Alex en Sara waren te zien.

De bovenstaande episode voelt aan als bijvangst; maar niets is wat het lijkt in American Vandal. Peter omschrijft zijn project als ‘vergelijkbaar met Serial’, die podcast waar onverklaarbare veroordelingen worden onderzocht. Hij neemt klasgenoten onder de loep en filmt reacties onder de video’s die hij online plaatst: op het internet wordt natuurlijk flink gespeculeerd. Zo wordt er telkens gespeeld met vorm, en de nadrukkelijke rol die sociale media spelen in het leven van jongeren. De plotgaten moet je voor lief nemen in American Vandal, het is een innovatieve serie die vooral draait om het maatschappelijk gebrek aan rechtvaardigheid en het opstaan tegen autoriteit. Als volwassenen weigeren hun verantwoordelijkheid te nemen, dan doet een tiener als Peter dat wel, die met verbazing constateert hoe ‘Dylan geen rechtszaal binnenliep, maar een executie’.