Alles in Jane

Haar eigen dochter grapte ooit dat als er een film gemaakt zou worden over het leven van Jane Fonda, er kon worden volstaan met het door het beeld laten kruipen van een kameleon. Fonda (New York, 1937), zoals een Britste journalist eens schreef ‘leefde niet door veranderende tijden, ze belichaamde ze’. Ook in beeld kun je dat zien. In de jaren 60 stond ze nog kortgerokt en dociel naast haar man (de Grote Regisseur Roger Vadim); een paar jaar later verfde ze heur haar en vertrok ze als activist naar Vietnam. In de jaren 80 ontpopte ze zich tot aerobicsgoeroe, vervolgens trouwde ze een mediamagnaat, werd haar lichaam nog strakker en haar glimlach van plastic, om vanaf de jaren 90 weer terug te komen bij het activisme. Vandaag de dag, 82 jaar oud, woont ze in Washington, zodat ze niet de hele tijd in en uit het vliegtuig hoeft te stappen om te demonstreren voor het klimaat en vrouwenrechten. Eén ding is door de jaren heen hetzelfde gebleven: haar schoonheid.

Familiekiekje met haar ouders
In 1947 interviewde een journalist van modetijdschrift Harper’s Bazaar Jane’s toen al beroemde vader Henry, waarbij een fotograaf kiekjes maakte van de zogenaamd ‘picknickende’ familie op het gras voor hun huis. In haar biografie My life so far uit 2005, beschrijft Fonda een foto in het bijzonder, die waarop haar vader op de voorgrond, leunend op zijn ellebogen ligt en ‘kijkt alsof hij aan iets heel leuks denkt, waar wij niet bij betrokken zijn’. Haar jongere broer Peter speelt erachter met de poes, haar halfzus Pan, destijds zestien, staat erop en Jane zelf, terwijl ze ‘aandachtig’ naar haar vader kijkt, ‘waarmee ik liet zien aan wiens kant ik stond.’ Op de achtergrond haar moeder, ‘bijna als een buitenstaander, met in haar gezicht een expressie van pijn en angst.’ Jane was tien toen de foto gemaakt werd. Een jaar later zou haar moeder zelfmoord plegen. Dat het zelf- doding was, leerde ze pas jaren later. Weer veel later, toen ze al in de 40 was, ging ze zich in haar moeder verdiepen en ontdekte ze dat het verhaal dat ze zichzelf verteld had – haar moeder zou zwak zijn en labiel – niet strookte met de werkelijkheid en dat haar moeder, ooit een sociale vlinder, in het huwelijk met haar rokkenjagende vader depressief was geworden en geen uitweg meer had gezien.

Walk on the wild side (1962, Edward Dmytryk)
Het was Lee Strasberg, oprichter van de befaamde New Yorkse Strasberg toneelacademie die het talent van Jane Fonda opmerkte en haar aanmoedigde om haar maniertjes te laten varen en zichzelf te zijn. Ooit zei Fonda zelf dat het acteren haar had geholpen om niet gek te worden. Walk on the wild side wordt gezien als haar debuut. Filmcriticus (en regisseur) Jonas Mekas schreef in een recensie in 1962: ‘(...) De rest van de film gaat over mensen. Ze zijn allemaal melodramatisch, hen overkomt niets uitzonderlijks. De enige uitzondering is Jane Fonda die een begeesterde performance geeft. Ze heeft ook iets wilds en katachtigs. Hoe het ook zij: zolang zij in beeld is, is het niet saai.’

Lees verder in VARAgids 37 vanaf pagina 30.