A Fish Called Wanda: memorabele en hilarische heistfilm

Als Britten en Amerikanen nauw moeten samenwerken om een groot doel te bereiken, dan duurt het nooit lang voordat de boel in de soep loopt. Dat is de boodschap in A Fish Called Wanda, een film die 35 jaar na dato niets heeft ingeboet aan hilariteit. Met twee Amerikanen (Jamie Lee Curtis speelt Wanda; Kevin Kline – die een Oscar won voor zijn rol - speelt Otto) en twee Britten (Tom Georgeson speelt George; Michael Palin speelt Ken) die gezamenlijk met grote vakkundigheid een bankoverval plegen en 20 miljoen pond aan diamanten buitmaken. Dit gaat van een leien dakje, totdat hebzucht en jaloezie roet in het eten gooien.

George belandt door een foefje van Wanda en Otto al snel achter de tralies. In de gevangenis wordt hij bijgestaan door strafpleiter Archie (John Cleese), die op zijn beurt al snel wordt ingepalmd door de charmante femme fatale Wanda (niet de gelijknamige vis, die een bijrol speelt). Curtis speelt in zekere zin de grote vis die alle kleine visjes – de mannen welteverstaan – voor zich weet te winnen. Met haar boezem als verleidingswapen gaat ze recht op haar doel af. Ook dat is misschien wel onvervalst Amerikaans: gewoon lekker lomp je Britse taalgenoten interrumperen en waar nodig ze (soms letterlijk) in hun hemd zetten.

Het scenario van John Cleese is in dat opzicht heerlijk nietsontziend: ook de Britten – de vrouw van zijn personage is een onuitstaanbare Londense kakmadame – worden met finesse beschimpt. Met misschien wel als subtekst dat de Angelsaksen zichzelf niet zo serieus moeten nemen. Deze gedachte wordt nog eens benadrukt in een prachtige parallelmontage waarin we in een shot zien hoe Archie’s vrouw deodorant opspuit voor het slapen gaan, terwijl in een ander shot Otto aan zijn oksel ruikt voordat hij de liefde bedrijft met Wanda. Hierop zien we hoe Archie een stuk eelt van zijn voet wil afknippen, waarop wordt geschakeld naar de sensuele blote benen van Curtis.

Het is grotesk en weinig subtiel, maar ook bescheiden. Cleese en filmmaker Charles Crichton – A Fish Called Wanda was zijn zwanenzang – vinden voortdurend de humor in kleinigheden: banaliteiten, koddige accenten en seksuele innuendo. Tot aan het eindstuk gefilmd op de luchthaven Heathrow: dan gaan alle remmen los en belandt A Fish Called Wanda in de hoogste versnelling. Met kolderieke taferelen tot gevolg. Waarop in de laatste scène de terechte vraag wordt gesteld of het huwelijk tussen Britten en Amerikanen misschien toch bestendiger is dan in het eerste deel van de film juist wordt gesteld; zolang ze elkaars tegenstellingen maar accepteren.